-
1 nullus
nūllus, a, um, Genet. nullīus, Dat. nulli (= ne ullus), keiner, keine, keines, I) eig. u. übtr.: A) eig.: 1) adi.: nulla dies, res, vis, Lucr.: nullus homo, nullus leno, nullus civis, Komik.: nullus deûm metus, nullum iusiurandum, nulla religio, Gottlosigkeit, Meineidigkeit, Gewissenlosigkeit, Liv.: nullae lites neque controversiae sunt, Cic.: nullo (= nulli) adhibetur consilio, Caes. – nullus admodum, so gut (viel) wie keiner, Liv. (s. Fabri Liv. 21, 36, 2): nullus praeterquam, Vell.: unus nullus, kein einzelner, Cic.: nullā unā re, schlechthin durch nichts, Cic.: ii nulli, nicht einer von ihnen, Cic.: nulli duo, keine zwei (von vielen), Plin. – m. nachgestellter Negation zur Erzielung einer starken Affirmation, wie ουδεὶς ουκ, jeder, nullo nomine non postferri, auf jede Weise, durchaus nachstehen, Vell. 2, 69, 3. – in der Umgangssprache zuw. = non, jedoch als nachdrücklichere Verneinung, gar nicht, durchaus nicht (vgl. Nägelsb. Stil. § 82, 2 [S. 262. Aufl. 7.]. Haase zu Reis. Vorl. A. 395. Brix Plaut. trin. 606. Ruhnken Ter. Andr. 2, 2, 33. Fabri Liv. 24, 36, 8), nullus dubito, Komik. u. Cic.: tametsi nullus moneas, Ter.: Philotimus nullus venit, Cic.: nullus dixeris, Ter.: haec bona in tabulas publicas nulla redierunt, Cic.: quamquam ea (occasio pugnandi) nulla contigerat, Liv. – nullus im Abl. in Verbindung mit einem Subst. = ohne, nullo periculo, ohne Gefahr, Caes.: nullo certo itinere, Caes.: nullo ordine, Liv.: nullo ordine commutato, Sall.: nullo delectu, Ov.: carmina scribis Musis et Apolline nullo, Mart.: parvo ingenio, litteris nullis, Plin. ep. – 2) subst.: a) nullus, m., keiner, niemand (s. Lorenz Plaut. Pseud. 282), Plaut., Cic. u.a.: Plur. nulli, Cic. u.a. – b) nulla, f., keine, Ter. – c) nullum, n., nichts (vgl. Duker Flor. 3, 10, 13. Benecke Iustin. 5, 1, 1), nullius = nullius rei, Hor. u. Flor.: nullo = nullā re, Sen. rhet., Quint. u. Iustin., od. = nullo loco, Liv.: im Plur., nulla = nullae res, Lucan. – B) übtr. = neuter, keiner von beiden, nullius partis esse, As. Poll. in Cic. ep. 10, 31, 2. – II) bildl.: 1) nullus sum, a) (v. Pers.u. Lebl.) = ich bin nicht, -nicht mehr, -noch nicht (vorhanden), existiere nicht (noch nicht, nicht mehr), v. Lebl. auch = es geht jmdm. etw. ganz ab (s. Meißner Cic. Tusc. 1, 11), alteri nulli sunt, alteros non attinget, Cic.: de mortuis loquor, qui nulli sunt, Cic.: quae nobis nulla sunt, Sall.: illa quies et otium cum libertate nulla sunt, Sall. fr. (vgl. Fabri Sall. Cat. 52, 21): dah. nullus = mortuus, Prop., Ov. u. Plin.: so vellem nulla, Ov.: illo tempore nullus Hector erat, gab es noch nicht, Ov.: res nullae = perditae, Plin. – b) (v. Pers.) = ich bin verloren, es ist ganz aus mit mir (s. Spengel Ter. Andr. 599; vgl. Donat. Ter. Andr. 3, 5, 20 über nullus sum u. perii), nullus sum, Komik.: nulla sum, Ter. u. Ov.: nullus repente fui, Liv. – 2) (wie ουδείς) = so gut wie kein, unbedeutend, gering, elend, unbekannt, homo nullius coloris, ein farbloser (= ein mir völlig unbekannter), Plaut.: res nulla, Bettel, Kleinigkeit, Ter.: nullum argumentum est, Cic.: quam nullum aut leve sit damnum, Ov.: nullus imperator fuit, Cic.: nullos iudices habemus, Cic.: patre nullo, Liv. – dah. tam nullus, so für nichts zu achten, Plin. – / Genet. heteroklit. nulli, Ter. Andr. 608. Cato fr. b. Prisc. 6, 36. Cic. Rosc. com. 48. Gell. 17, 6, 2. Apul. flor. 9. p. 11, 18 Kr.: Dat. masc. nullo, Caes. b. G. 6, 13, 1; b. c. 2, 7, 1: Dat. fem. nullae, Cael. Antip. b. Pun. 2. fr. 26 ( bei Prisc. 6, 5). Prop. 1, 20, 35. Sen. de brev. vit. 1, 3. Corp. inscr. Lat. 10, 1909.
-
2 nullus
nūllus, a, um, Genet. nullīus, Dat. nulli (= ne ullus), keiner, keine, keines, I) eig. u. übtr.: A) eig.: 1) adi.: nulla dies, res, vis, Lucr.: nullus homo, nullus leno, nullus civis, Komik.: nullus deûm metus, nullum iusiurandum, nulla religio, Gottlosigkeit, Meineidigkeit, Gewissenlosigkeit, Liv.: nullae lites neque controversiae sunt, Cic.: nullo (= nulli) adhibetur consilio, Caes. – nullus admodum, so gut (viel) wie keiner, Liv. (s. Fabri Liv. 21, 36, 2): nullus praeterquam, Vell.: unus nullus, kein einzelner, Cic.: nullā unā re, schlechthin durch nichts, Cic.: ii nulli, nicht einer von ihnen, Cic.: nulli duo, keine zwei (von vielen), Plin. – m. nachgestellter Negation zur Erzielung einer starken Affirmation, wie ουδεὶς ουκ, jeder, nullo nomine non postferri, auf jede Weise, durchaus nachstehen, Vell. 2, 69, 3. – in der Umgangssprache zuw. = non, jedoch als nachdrücklichere Verneinung, gar nicht, durchaus nicht (vgl. Nägelsb. Stil. § 82, 2 [S. 262. Aufl. 7.]. Haase zu Reis. Vorl. A. 395. Brix Plaut. trin. 606. Ruhnken Ter. Andr. 2, 2, 33. Fabri Liv. 24, 36, 8), nullus dubito, Komik. u. Cic.: tametsi nullus moneas, Ter.: Philotimus nullus venit, Cic.: nullus dixeris, Ter.: haec bona in tabulas publicas nulla redierunt, Cic.: quamquam ea (occasio pugnandi) nulla contigerat, Liv. – nullus im Abl. in Verbindung mit einem Subst. = ohne, nullo periculo,————ohne Gefahr, Caes.: nullo certo itinere, Caes.: nullo ordine, Liv.: nullo ordine commutato, Sall.: nullo delectu, Ov.: carmina scribis Musis et Apolline nullo, Mart.: parvo ingenio, litteris nullis, Plin. ep. – 2) subst.: a) nullus, m., keiner, niemand (s. Lorenz Plaut. Pseud. 282), Plaut., Cic. u.a.: Plur. nulli, Cic. u.a. – b) nulla, f., keine, Ter. – c) nullum, n., nichts (vgl. Duker Flor. 3, 10, 13. Benecke Iustin. 5, 1, 1), nullius = nullius rei, Hor. u. Flor.: nullo = nullā re, Sen. rhet., Quint. u. Iustin., od. = nullo loco, Liv.: im Plur., nulla = nullae res, Lucan. – B) übtr. = neuter, keiner von beiden, nullius partis esse, As. Poll. in Cic. ep. 10, 31, 2. – II) bildl.: 1) nullus sum, a) (v. Pers.u. Lebl.) = ich bin nicht, -nicht mehr, -noch nicht (vorhanden), existiere nicht (noch nicht, nicht mehr), v. Lebl. auch = es geht jmdm. etw. ganz ab (s. Meißner Cic. Tusc. 1, 11), alteri nulli sunt, alteros non attinget, Cic.: de mortuis loquor, qui nulli sunt, Cic.: quae nobis nulla sunt, Sall.: illa quies et otium cum libertate nulla sunt, Sall. fr. (vgl. Fabri Sall. Cat. 52, 21): dah. nullus = mortuus, Prop., Ov. u. Plin.: so vellem nulla, Ov.: illo tempore nullus Hector erat, gab es noch nicht, Ov.: res nullae = perditae, Plin. – b) (v. Pers.) = ich bin verloren, es ist ganz aus mit mir (s. Spengel Ter. Andr. 599; vgl. Donat. Ter. Andr. 3, 5, 20 über nullus sum u. perii), nullus sum, Komik.: nulla sum, Ter. u. Ov.: nullus re-————pente fui, Liv. – 2) (wie ουδείς) = so gut wie kein, unbedeutend, gering, elend, unbekannt, homo nullius coloris, ein farbloser (= ein mir völlig unbekannter), Plaut.: res nulla, Bettel, Kleinigkeit, Ter.: nullum argumentum est, Cic.: quam nullum aut leve sit damnum, Ov.: nullus imperator fuit, Cic.: nullos iudices habemus, Cic.: patre nullo, Liv. – dah. tam nullus, so für nichts zu achten, Plin. – ⇒ Genet. heteroklit. nulli, Ter. Andr. 608. Cato fr. b. Prisc. 6, 36. Cic. Rosc. com. 48. Gell. 17, 6, 2. Apul. flor. 9. p. 11, 18 Kr.: Dat. masc. nullo, Caes. b. G. 6, 13, 1; b. c. 2, 7, 1: Dat. fem. nullae, Cael. Antip. b. Pun. 2. fr. 26 ( bei Prisc. 6, 5). Prop. 1, 20, 35. Sen. de brev. vit. 1, 3. Corp. inscr. Lat. 10, 1909. -
3 ordo
ordo, ĭnis, m. [from root or-; Sanscr. ar-, to go, strive upward; cf. orior, through an adj. stem ordo-; v. Corss. Krit. Beitr. p. 108], a regular row, line, or series, methodical arrangement, order (class.; syn.: series, tenor).I.In gen.:B.ordinem sic definiunt compositionem rerum aptis et accommodatis locis,
Cic. Off. 1, 40, 142:vis ordinis et collocationis,
id. ib. 1, 40, 142:arbores in ordinem satae,
i. e. planted in a quincunx, Varr. R. R. 1, 7; cf. Cic. Caecil. 8, 22; id. Sen. 17, 59.—Esp., right order, regular succession:C.fatum appello ordinem seriemque causarum,
Cic. Div. 1, 55, 125:nihil esse pulchrius in omni ratione vitae dispositione atque ordine,
Col. 12, 2:adhibere modum quendam et ordinem rebus,
Cic. Off. 1, 5, 17:mox referam me ad ordinem,
will soon bring myself to order, return to order, id. Ac. 2, 20, 67:res in ordinem redigere,
to reduce to order, Auct. Her. 3, 9, 16; so,in ordinem adducere,
Cic. Univ. 3:ordinem conservare,
id. Rosc. Com. 2, 6:eundem tenere,
to preserve, id. Phil. 5, 13, 35:sequi,
id. Brut. 69, 244:immutare,
to change, id. Or. 63, 214:perturbare,
to disturb, id. Brut. 62, 223: cogere or redigere in ordinem, to reduce to order, to humble, degrade:decemviri querentes, se in ordinem cogi,
Liv. 3, 51; 3, 35; Plin. Ep. 1, 23, 1; Quint. 1, 4, 3; so,in ordinem redactus,
Suet. Vesp. 15; cf.trop.: gula reprimenda et quasi in ordinem redigenda est,
Plin. Ep. 2, 6, 5.—Adverb. expressions.1.Ordine, in ordinem, per ordinem, in ordine, ex ordine, in order, in turn:2.Hegioni rem enarrato omnem ordine,
Ter. Ad. 3, 2, 53; Plaut. Capt. 2, 3, 17; Ter. Heaut. 4, 3, 28:interrogare,
Cic. Part. 1, 2:tabulae in ordinem confectae,
id. Rosc. Com. 2, 6:ordine cuncta exposuit,
Liv. 3, 50, 4; 30, 15, 1:sortiti nocte singuli per ordinem,
Quint. 4, 2, 72:hos Corydon, illos referebat in ordine Thyrsis,
Verg. E. 7, 20; id. A. 8, 629:ut quisque aetate et honore antecedebat, ita sententiam dixit ex ordine,
Cic. Verr. 2, 4, 64, § 143:ordine se vocante,
when his turn came, Macr. S. 2, 2, § 12:in ordine vicis,
Vulg. Luc. 1, 8.—Ordine, regularly, properly, appropriately:3.omnia ut quidque Egisti ordine scio,
Plaut. Ps. 5, 2, 15:rem demonstravi ordine,
id. Mil. 3, 3, 2; id. Capt. 2, 3, 17 Brix ad loc.:an id recte, ordine, e re publicā factum esse defendes?
Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:si hoc recte atque ordine factum videtur,
id. Quint. 7, 28.—Ex ordine, in succession, without intermission:4.vendit Italiae possessiones ex ordine omnes,
Cic. Agr. 1, 2, 4:septem illum totos perhibent ex ordine menses Flevisse,
Verg. G. 4, 507; cf. id. A. 5, 773.—Extra ordinem.a.Out of course, in an unusual or extraordinary manner:b.extra ordinem decernere provinciam alicui,
Cic. Prov. Cons. 8, 19:crimina probantur,
in an illegal manner, Dig. 48, 1, 8.—Extraordinarily, i. e. uncommonly, eminently, especially:II.ad eam spem, quam extra ordinem de te ipso habemus, accedunt tua praecipua,
Cic. Fam. 6, 5, 3.—Transf. concr.A.In gen.1.Tres ordines lapidum, three courses of stones, Vulg. 3 Reg. 6, 36.—In building, a row, course, or layer of stones, etc.:2.obstructis in speciem portis singulis ordinibus caespitum,
Caes. B. G. 5, 51:alius insuper ordo adicitur,
id. ib. 7, 23: tot premit ordinibus caput, tiers or layers of ornaments, Juv. 6, 502. —A row of benches or seats:3.terno consurgunt ordine remi,
in three rows of oar-banks, Verg. A. 5, 120:sex ordinum navem invenit Xenagoras,
Plin. 7, 56, 57, § 208.—In the theatre, a row of seats: post senatores ex vetere instituto quatuordecim graduum ordines equestri ordini assignati fuere, Suet. [p. 1278] Aug. 44:sedisti in quatuordecim ordinibus,
Cic. Phil. 2, 18, 44.—A train of servants or attendants:B.comitum longissimus ordo,
Juv. 3, 284.—In milit. lang.1.A line or rank of soldiers in battle array:2.auxilia regis nullo ordine iter fecerant,
Caes. B. C. 2, 26:ne quisquam ordine egrederetur,
Sall. J. 45, 2:nullo ordine commutato,
id. ib. 101, 2:sine signis, sine ordinibus,
id. ib. 97, 5; so,signa atque ordines observare,
to keep the ranks, remain in line, id. ib. 51, 1:conturbare,
id. ib. 50, 4:restituere,
id. ib. 51, 3; Liv. 2, 50; 8, 8.—A band, troop, company of soldiers:3.viri fortissimi atque honestissimi, qui ordines duxerunt,
who have led companies, have been officers, Cic. Phil. 1, 8, 20:L. Pupius primipili centurio, qui hunc eundem ordinem in exercitu Pompeii antea duxerat,
Caes. B. C. 1, 13. —Hence,A captaincy, a command: ordinem alicui adimere, Tab. Heracl. ap. Mazoch. p. 423, n. 47; cf.(β).on the contrary: alicui assignare,
Liv. 42, 34:DARE,
Inscr. Orell. 3456:centuriones ad superiores ordines transducere,
Caes. B. G. 6, 40; cf. id. ib. 5, 4, 4.—Ordines, chieftains, captains:C.tribunis militum primisque ordinibus convocatis,
the captains of the first companies, Caes. B. G. 6, 7 fin.; Liv. 30, 4, 1.—In a polit. respect, an order, i. e. a rank, class, degree of citizens:2.et meus med ordo inrideat,
Plaut. Aul. 2, 2, 55.—In the time of Cicero there were three principal classes, ordo senatorius, equester, and plebeius:Fidiculanius cujus erat ordinis? senatoril,
Cic. Clu. 37, 104; id. Fl. 18, 43:proximus est huic dignitati equester ordo,
Cic. Dom. 28, 74; Suet. Aug. 41:inferiores loco, auctoritate, ordine,
Cic. Verr. 2, 1, 48, § 127: ordo amplissimus, i. e. the Senate:quem absentem in amplissimum ordinem cooptarunt,
id. Cael. 2, 5;also termed SPLENDIDISSIMVS ORDO,
Inscr. Orell. 1180; 1181; and simply ordo, the order, for the Senate:ordo Mutinensis,
Tac. H. 2, 52; Inscr. Grut. 425, 1:trecentos ex dediticiis electos utriusque ordinis,
i. e. of the two upper classes, Suet. Aug. 15.—In gen., a class, rank, station, condition:(β).mearum me rerum aequom'st novisse ordinem,
Plaut. Trin. 2, 4, 50:publicanorum,
Cic. Fam. 13, 9, 2:aratorum, pecuariorum, mercatorum,
id. Verr. 2, 2, 6, § 17:homo ornatissimus loco, ordine, nomine,
id. ib. 2, 1, 48, §127: libertini,
Suet. Gram. 18.—So in the inscrr.: SACERDOTVM, HARVSPICVM, etc., Grut. 320, 12; 304, 7; 302, 2 et saep.; so,grammatici alios auctores in ordinem redigerunt, alios omnino exemerant numero,
recognized among, placed in the rank of, Quint. 1, 4, 3.—Esp. (eccl. Lat.), an order in the church, an ecclesiastical rank or office:ordines sacerdotum et Levitarum,
Vulg. 2 Esdr. 13, 30:secundum ordinem Melchisedek,
id. Psa. 109, 5. -
4 ōrdō
ōrdō inis, m [1 OL-], a row, line, series, order, rank: arborum derecti in quincuncem ordines: ordines caespitum, courses, Cs.: tot premit ordinibus caput, layers (of ornaments), Iu.: terno con<*> surgunt ordine remi, in three rows of oar-banks, V.: sedisti in quattuordecim ordinibus, i. e. seats of Equites: comitum longissimus ordo, Iu.—A line, rank, array: aciem ordinesque constituere: nullo ordine iter facere, Cs.: nullo ordine commutato, S.: signa atque ordines observare, keep the ranks, S.: multiplicatis in arto ordinibus, L.: nosse ordines, understand tactics, Ta.—Band, troop, company, century: viri qui ordines duxerunt, who have commanded companies: ordinem in exercitu ducere, Cs.—A captaincy, command: mihi decumum ordinem hastatum adsignavit (i. e. centurionem me decimi ordinis hastatorum fecit), L.: tribunis militum primisque ordinibus convocatis, the captains of the first companies, Cs.—An order, rank, class, degree: equester, Cs.: senatorius: in amplissimum ordinem cooptare, into the senate: magna frequentia eius ordinis, S.—A class, rank, station, condition: superioris ordinis nonnulli, Cs.: publicanorum: homo ornatissimus loco, ordine, nomine.—Fig., right order, regular succession: fatum appello ordinem seriemque causarum: mox referam me ad ordinem, return to order: eundem tenere, preserve: immutare, change: perturbare, disturb: decemviri querentes, se in ordinem cogi, i. e. were degraded to the ranks, L.: nec quo prius ordine currunt, in order, as before, O.: ordinem Rectum evagans licentia, H.—In adverb. uses, turn, order, succession, regularity: Hegioni rem enarrato omnem ordine, in detail, T.: tabulae in ordinem confectae: ordine cuncta exposuit, L.: ut quisque... ita sententiam dixit ex ordine: Septem totos ex ordine menses, in succession, V.: an recte, ordine, e re p. factum, properly: extra ordinem ad patriam defendendam vocatus, irregularly: spem, quam extra ordinem de te ipso habemus, in an extraordinary degree.* * *row, order/rank; succession; series; class; bank (oars); order (of monks) (Bee) -
5 planlos
planlos, durch die adverbialen sine proposito od. nullā ratione od. nullo ordine od. nullo consilio od. temere od. temere et nullo consilio od. sine iudicio vel modo mit einem in den Zshg. passenden Partizip od. in einem Relativsatz, z.B. ein pl. Gebäude, domus nullā ratione aedificata: eine pl. Verwaltung der Wirtschaft, domus temere et nullo consilio administrata; domus, quae nullā ratione regitur: eine pl. Operation, res nullo ordine acta. – pl. umherschweifen, sine proposito vagari: pl. leben, nihil certum sequi: pl. in den Tag hineinleben, in diem vivere.
-
6 nullus
nullus, a, um [st2]1 [-] nul, aucun, personne, pas un. [st2]2 [-] au neutre (cas oblique): rien. [st2]3 [-] qui n'est pas encore, qui n'est plus, mort, anéanti. [st2]4 [-] nul, insignifiant, sans valeur. [st2]5 [-] qqf. nullus = non ou nemo. [st2]6 [-] très petit, extrêmement petit. - voir la déclinaison - nullo delectu, Ov.: sans choix, indistinctement. - nulli rei esse, Gell. 7, 11, 1: n'être bon à rien. - (homo) litteris nullis, Plin.-jn.: homme illettré. - nullius partis esse, Cic.: n'être d'aucun parti, être neutre. - nullus unus, Cic.: pas un. - nullus dum, Liv.: aucun jusqu'à présent. - nullius avarus, Hor.: qui ne désire rien. - nullis obstantibus, Luc.: rien ne s'y opposant. - nullo differre, Quint.: ne différer en rien. - nulla republica nec major, nec... Liv.: aucun Etat ni plus grand, ni... - nullus non: tous, chacun. - nullo non die, Liv.: tous les jours. - nullum non animal, Sen.: il n'est pas d'être vivant (qui ne...). - nullus non venit: il n'y en a aucun qui ne soit venu, tout le monde est venu. - non nullus (nonnullus): quelque, plus d'un. - non nulli (nonnulli (plur.): plusieurs, quelques, quelques-uns. - vellem nulla, Ov.: je voudrais être morte. - nullus sum (ecce me nullum): c'en est fait de moi. - nullus petitor, Cic.: candidat qui n'a aucune chance de succès. - (homo) nullo patre, Liv.: (homme) qui n'a pas de père légal, de père inconnu. - non nullum numen, Virg.: divinité puissante. - nullum argumentum, Cic.: argument sans valeur. - non haec nullis observans oculis, Virg.: n'assitant pas à ce spectacle d'un oeil indifférent. - nullus Hector erat, Ov.: Hector n'était pas né. - eos nullos videbat, Cic.: il ne les voyait pas. - hominibus opus est eruditis qui adhuc nostri nulli fuerunt, Cic. Or. 3, 95: nous avons besoin d'hommes érudits que jusqu'à présent nous n'avons pas eus.* * *nullus, a, um [st2]1 [-] nul, aucun, personne, pas un. [st2]2 [-] au neutre (cas oblique): rien. [st2]3 [-] qui n'est pas encore, qui n'est plus, mort, anéanti. [st2]4 [-] nul, insignifiant, sans valeur. [st2]5 [-] qqf. nullus = non ou nemo. [st2]6 [-] très petit, extrêmement petit. - voir la déclinaison - nullo delectu, Ov.: sans choix, indistinctement. - nulli rei esse, Gell. 7, 11, 1: n'être bon à rien. - (homo) litteris nullis, Plin.-jn.: homme illettré. - nullius partis esse, Cic.: n'être d'aucun parti, être neutre. - nullus unus, Cic.: pas un. - nullus dum, Liv.: aucun jusqu'à présent. - nullius avarus, Hor.: qui ne désire rien. - nullis obstantibus, Luc.: rien ne s'y opposant. - nullo differre, Quint.: ne différer en rien. - nulla republica nec major, nec... Liv.: aucun Etat ni plus grand, ni... - nullus non: tous, chacun. - nullo non die, Liv.: tous les jours. - nullum non animal, Sen.: il n'est pas d'être vivant (qui ne...). - nullus non venit: il n'y en a aucun qui ne soit venu, tout le monde est venu. - non nullus (nonnullus): quelque, plus d'un. - non nulli (nonnulli (plur.): plusieurs, quelques, quelques-uns. - vellem nulla, Ov.: je voudrais être morte. - nullus sum (ecce me nullum): c'en est fait de moi. - nullus petitor, Cic.: candidat qui n'a aucune chance de succès. - (homo) nullo patre, Liv.: (homme) qui n'a pas de père légal, de père inconnu. - non nullum numen, Virg.: divinité puissante. - nullum argumentum, Cic.: argument sans valeur. - non haec nullis observans oculis, Virg.: n'assitant pas à ce spectacle d'un oeil indifférent. - nullus Hector erat, Ov.: Hector n'était pas né. - eos nullos videbat, Cic.: il ne les voyait pas. - hominibus opus est eruditis qui adhuc nostri nulli fuerunt, Cic. Or. 3, 95: nous avons besoin d'hommes érudits que jusqu'à présent nous n'avons pas eus.* * *Nullus, nulla, nullum, genitiuo nullius, pen. prod. et aliquando in carmine correpta: a Non et Vllus compositum. Cic. Nul.\Nulla haec igitur amicitia, quum alter verum audire non vult, alter ad mentiendum paratus est. Ci. Elle ne vault rien, et n'est pas de tenue, Elle est nulle.\Argumentum id quidem nullum est. Cic. Ne vault rien.\Nulla dum via superatae Alpes. Liu. Par lesquelles on n'a point encore passé.\Nulli duo. Plinius, Ita fit vt nulli duo concinant. Il n'y en a point deux qui s'accordent.\Apuleias leges nullas putas? Cic. De nulle valeur et estime.\Nulla fide esse. Plaut. Estre sans foy, et desloyal.\Nullo fine crescunt vites. Plin. Sans fin.\Nullo loco deesse alicui. Cic. Luy aider par tout.\Nullo modo. Terent. Nullement.\Nullo negotio. Cic. Sans peine ou difficulté.\Nullum suum officium ducunt, nisi vt voluptati ministrent. Cic. Ils n'estiment leur office estre autre chose que de, etc.\Nullo numero homo. Cic. De nulle valeur ou estime, Qu'on ne daigneroit mettre au nombre des hommes.\Passim nullo ordine. liu. Sans ordre.\Nullo pacto possum viuere. Plaut. Nullement.\Nullone ego Chremetis pacto affinitatem effugere potero? Terent. Par quelque maniere ou moyen?\Nullam in partem. Cic. En nulle sorte ou maniere que ce soit.\Deque eo nulla ratione neque pelli, neque moueri potes. Cic. Nullement.\Nullus sum. Terent. Ce n'est plus rien que de moy, C'est faict de moy, Je suis perdu.\Quum facias versus nulla non luce ducentos. Martialis. Veu qu'il n'y a journee que tu ne, etc.\Quum non liceret mihi nullius partis esse. Pollio Ciceroni. Ne d'une part, ne d'autre. -
7 ordo
ōrdo, inis, m. (ordior), I) die Reihe, Ordnung, A) im allg.: olivarum, Cic.: duplex dentium, Val. Max. u. Plin.: longus vehiculorum, Sen.: longus funebrium pomparum, Ps. Quint. decl.: arbuscula in ordinem ponere, Varro: vites ordine ponere, Verg.: arbores serere in ordines, Varro. – ordine, α) der Reihe nach, Punkt für Punkt, bis ins einzelne, Komik. u. Cic. β) ordnungsmäßig, wie sich's gebührt, gehörig, Plaut. u. Cic. (s. Wagner Ter. heaut. 706. Lorenz Plaut. Pseud. 655): verb. recte et (od. atque) ordine, Sall. u. Liv. – ex ordine, α) nach der Reihe u. Ordnung, Ter. u. Cic. β) in einem weg, Verg. γ) sofort, sogleich, Verg. – in ordinem, Cic., od. in ordine, Verg., nach der Reihe, -Ordnung: nullo ordine, ohne Ordnung, ungeordnet, nicht in Reih u. Glied gestellt, Caes. – extra ordinem, α) außer der Reihe u. Ordnung, außerordentlich, alci provinciam decernere, Cic.: provincia data est, Suet. β) außerordentlich, ungemein, Cic. γ) außerordentlich, zufälligerweise, Quint. δ) wider alle Ordnung, -Gewohnheit, -Sitte, Cic. – ordine se vocante, als ihn die Reihe traf, Macr. sat. 2, 2, 12. – B) insbes.: 1) die Reihe Bänke od. Sitze, v. Ruderbänken, Verg. u. Plin.: in quattuordecim ordinibus sedēre, auf den vierzehn Reihen Bänken sitzen, Ritter sein (denn ihre Sitze im Theater hießen quattuordecim ordines), Cic. – 2) als milit. t. t. = Glied, Reih und Glied, ordines explicare (ausbreiten), Liv.: ordine egredi, aus R. u. Gl. treten, Sall.: u. so excedere ordinem agminis, Liv.: ordinem u. ordines commutare, die Front verändern, Sall.: servare ordinem, Liv., ordines, Caes.: observare ordines, Sall.: ordines restituere, Sall.: ordines turbare, Liv.: Romanorum ordines conturbare, Sall.: ordines perrumpere, Liv.: ordines pugnantium dissipare, Liv. – u. ein Glied, Zug, eine Zenturie, Kompanie, ordinem ducere, eine Kompanie befehligen, Zenturio (Hauptmann) sein, Caes. u.a.: honestum ordinem in Algido ducere, Zenturio von höherem Range sein, ein höheres Kommando haben, Liv. – alqm in ordinem cogere, s. cōgono. II, 2, a (Bd. 1. S. 1248): meton.: a) die Zenturionenstelle, Hauptmannsstelle, Caes. u. Liv. – b) der Hauptmann selbst, ordines primi, Hauptleute von den ersten Kompanien (der hastati, principes und triarii, die in zehn solche ordines oder centuriae eingeteilt gewesen zu sein scheinen: also ordo = der dreißigste od. sechzigste Teil einer Legion), Caes. u. Liv. – 3) der Stand, a) die Klasse der Bürger (in Rom Senatoren-, Ritter- u. Plebejerstand), ordo amplissimus od. senatorius, der Senatorenstand, Cic.: so auch hic ordo, Senat, Kollegium (des Senates), Cic. Cat. 1, 20: in Kolonien u. Munizipien, ordo Mutinensis, Tac.: ferner ordo equester, Ritterstand, Cic.: ordo pedester, die Klasse der Bürger, die zu Fuß dienen, Liv. – b) übh., der Stand, die Klasse, Abteilung, publicanorum, libertinorum, scribarum, Cic.: sacerdotum od. sacerdotalis, Eccl.: matronarum, Val. Max.: homo mei loci atque ordinis, von meinem Range u. Stande, Ter. – u. der Rang, die Stellung, mearum rerum ordo, die meinen Vermögensverhältnissen angemessene St., Plaut: scis ordine ut aequomst tractare homines, jeden nach seiner Stellung u. Lage, Plaut.: illa (luxuriae spolia) per ordinem (nach der Rangordnung) expandere (Ggstz. in unum acervum dare), Sen. – II) die Ordnung, Reihenfolge, gehörige Aufeinanderfolge, ordentliche Einrichtung, -Beschaffenheit, A) eig.: rerum, Cic.: ordo annalium, die R. der Begebenheiten in den Annalen, Cic.: vicissitudines rerum atque ordines, Wechsel u. Aufeinanderfolge in der Natur, Cic.: cetera nomina in ordinem referre, in ihrer O. eintragen, Cic.: in ordinem se referre, wieder in Ordnung kommen, Cic.: res in ordinem adducere, in Ordnung bringen, Cic.: in ordinem redigere, s. redigono. II, B, a: servare ordinem in sententiis rogandis, Cic.: servare hunc ordinem laboris quietisque, Liv.: ordinem conservare od. tenere, Cic.: ordinem sequi, Cic.: ordinem immutare, Cic.: explicare ordines temporum, die Begebenheiten chronologisch ordnen, Cic. – B) übtr.: 1) die Verfassung, der Zustand, Plaut. trin. 451. – 2) die Verordnung, Einrichtung, magni numinis, Manil. 1, 531.
-
8 ordo
ōrdo, inis, m. (ordior), I) die Reihe, Ordnung, A) im allg.: olivarum, Cic.: duplex dentium, Val. Max. u. Plin.: longus vehiculorum, Sen.: longus funebrium pomparum, Ps. Quint. decl.: arbuscula in ordinem ponere, Varro: vites ordine ponere, Verg.: arbores serere in ordines, Varro. – ordine, α) der Reihe nach, Punkt für Punkt, bis ins einzelne, Komik. u. Cic. β) ordnungsmäßig, wie sich's gebührt, gehörig, Plaut. u. Cic. (s. Wagner Ter. heaut. 706. Lorenz Plaut. Pseud. 655): verb. recte et (od. atque) ordine, Sall. u. Liv. – ex ordine, α) nach der Reihe u. Ordnung, Ter. u. Cic. β) in einem weg, Verg. γ) sofort, sogleich, Verg. – in ordinem, Cic., od. in ordine, Verg., nach der Reihe, - Ordnung: nullo ordine, ohne Ordnung, ungeordnet, nicht in Reih u. Glied gestellt, Caes. – extra ordinem, α) außer der Reihe u. Ordnung, außerordentlich, alci provinciam decernere, Cic.: provincia data est, Suet. β) außerordentlich, ungemein, Cic. γ) außerordentlich, zufälligerweise, Quint. δ) wider alle Ordnung, -Gewohnheit, -Sitte, Cic. – ordine se vocante, als ihn die Reihe traf, Macr. sat. 2, 2, 12. – B) insbes.: 1) die Reihe Bänke od. Sitze, v. Ruderbänken, Verg. u. Plin.: in quattuordecim ordinibus sedēre, auf den vierzehn Reihen Bänken sitzen, Ritter sein (denn ihre Sitze im Theater hießen quattuordecim ordines), Cic. – 2) als milit. t. t. = Glied, Reih und Glied, or-————dines explicare (ausbreiten), Liv.: ordine egredi, aus R. u. Gl. treten, Sall.: u. so excedere ordinem agminis, Liv.: ordinem u. ordines commutare, die Front verändern, Sall.: servare ordinem, Liv., ordines, Caes.: observare ordines, Sall.: ordines restituere, Sall.: ordines turbare, Liv.: Romanorum ordines conturbare, Sall.: ordines perrumpere, Liv.: ordines pugnantium dissipare, Liv. – u. ein Glied, Zug, eine Zenturie, Kompanie, ordinem ducere, eine Kompanie befehligen, Zenturio (Hauptmann) sein, Caes. u.a.: honestum ordinem in Algido ducere, Zenturio von höherem Range sein, ein höheres Kommando haben, Liv. – alqm in ordinem cogere, s. cogo no. II, 2, a (Bd. 1. S. 1248): meton.: a) die Zenturionenstelle, Hauptmannsstelle, Caes. u. Liv. – b) der Hauptmann selbst, ordines primi, Hauptleute von den ersten Kompanien (der hastati, principes und triarii, die in zehn solche ordines oder centuriae eingeteilt gewesen zu sein scheinen: also ordo = der dreißigste od. sechzigste Teil einer Legion), Caes. u. Liv. – 3) der Stand, a) die Klasse der Bürger (in Rom Senatoren-, Ritter- u. Plebejerstand), ordo amplissimus od. senatorius, der Senatorenstand, Cic.: so auch hic ordo, Senat, Kollegium (des Senates), Cic. Cat. 1, 20: in Kolonien u. Munizipien, ordo Mutinensis, Tac.: ferner ordo equester, Ritterstand, Cic.: ordo pedester, die Klasse der Bürger, die zu Fuß die-————nen, Liv. – b) übh., der Stand, die Klasse, Abteilung, publicanorum, libertinorum, scribarum, Cic.: sacerdotum od. sacerdotalis, Eccl.: matronarum, Val. Max.: homo mei loci atque ordinis, von meinem Range u. Stande, Ter. – u. der Rang, die Stellung, mearum rerum ordo, die meinen Vermögensverhältnissen angemessene St., Plaut: scis ordine ut aequomst tractare homines, jeden nach seiner Stellung u. Lage, Plaut.: illa (luxuriae spolia) per ordinem (nach der Rangordnung) expandere (Ggstz. in unum acervum dare), Sen. – II) die Ordnung, Reihenfolge, gehörige Aufeinanderfolge, ordentliche Einrichtung, -Beschaffenheit, A) eig.: rerum, Cic.: ordo annalium, die R. der Begebenheiten in den Annalen, Cic.: vicissitudines rerum atque ordines, Wechsel u. Aufeinanderfolge in der Natur, Cic.: cetera nomina in ordinem referre, in ihrer O. eintragen, Cic.: in ordinem se referre, wieder in Ordnung kommen, Cic.: res in ordinem adducere, in Ordnung bringen, Cic.: in ordinem redigere, s. redigo no. II, B, a: servare ordinem in sententiis rogandis, Cic.: servare hunc ordinem laboris quietisque, Liv.: ordinem conservare od. tenere, Cic.: ordinem sequi, Cic.: ordinem immutare, Cic.: explicare ordines temporum, die Begebenheiten chronologisch ordnen, Cic. – B) übtr.: 1) die Verfassung, der Zustand, Plaut. trin. 451. – 2) die Verordnung, Einrichtung, magni numinis,————Manil. 1, 531. -
9 ordo
ōrdo, inis m. [ ordior ]1) ряд, вереница (arborum Vr, C; dentium VM, PM)per bis quinque dies et junctas ordine noctes O — в течение десяти дней и ночей подряд2) ряд мест в театре, скамьиin quattuordĕcim ordinibus sedēre погов. C — принадлежать к сословию всадников ( которым отводилось в зрительном зале 14 первых рядов)3) слой, пласт ( caespĭtum Cs)4) воен. строй, шеренга, фронтordines habere (servare, observare) CJ, Sl, L etc. — держать равнениеnullo ordine Cs — в беспорядкеaliquem in ordinem cogere (redigere) погов. L, PJ, Su — поставить кого-л. в строй, т. е. разжаловать, понизить в должности, перен. ограничить, смирить, унизить5) группа, толпа, вереница ( comĭtum J); воен. отряд, центурия ( cohortes ordinesque Cs)primorum ordinum centuriones Cs — командиры первых шести центурий, т. е. первой когорты (это были старшие центурионы легиона)ordinem ducere Cs etc. — командовать центурией6) должность центуриона, командование центурией или манипулом ( decĭmum ordinem alicui assignare L): центурион7)а) сословие, звание, общественный слой (o. mercatorum C; homines omnium ordinum Sl)o. senatorius или amplissimus C — сенаторское сословие, сенатo. equestris C или secundus Lcn — всадническое сословиеб) корпорация ( scribarum C)8)а) порядок, расположение ( agminis L); план ( dictionis Pt); ход, течение (rerum, fatorum V)б) следование, движение, развитие, сцеплениеo. seriesque causarum C — цепь причинных связейв) канонo. a grammaticis datus Q — перечень писателей-классиков ( установленный александрийскими филологами-критиками)o. sanguinis O — родословиеin ordinem adducere (referre) C — приводить в порядок, упорядочить(in) ordine Pl, Ter, C etc. или in ordinem C — по порядку, в порядке, как следует, надлежащим образомex ordine Ter, C — по порядку, но тж. V тотчас же, беспрерывноextra ordinem C — в беспорядке или C, Q etc. необыкновенно, чрезвычайно, вопреки обыкновению, в чрезвычайном порядке ( alicui extra ordinem decernere provinciam C) -
10 nulla
nullus, a, um, ( gen. m. nulli, Plaut. Ps. 4, 7, 99 Ritschl; Ter. And. 3, 5, 2; Cic. Rosc. Com. 16, 48; gen. f. nullae, Plaut. Mil. 3, 1, 207; v. Ritschl ad h. l.; dat. m. nullo, Caes. B. G. 6, 13; dat. f. nullae, Prop. 1, 20, 35; and cf. Cato ap. Prisc. p. 694 P.; Caecil. ib. p. 678; gen. usu. nullīus, but nullĭus, Lucr. 1, 224; 926; 4, 1; Hor. Epod. 16, 61; id. Ep. 1, 1, 14), adj. [ne-ullus], not any, none, no.I.In gen.: semita nulla. Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 44 Vahl.):B.nulla videbatur aptior persona,
Cic. Lael. 1, 4:praecepta,
id. Off. 1, 37, 132:lites,
id. de Or. 1, 26, 118:elephanto beluarum nulla prudentior,
id. N. D. 1, 35, 97:nullo pacto,
id. Mur. 13, 28:nullo certo ordine,
Caes. B. G. 2, 11:nullo discrimine,
Verg. A. 1, 574:aliter sine populi jussu nulli earum rerum consuli jus est,
no consul has the right, Sall. C. 29, 3 (al. nullius):nulla verius quam ubi ea cogitentur, hostium castra esse,
Liv. 22, 53, 8 Weissenb. (al. nullo):nullum meum minimum dictum,
not the slightest word on my part, id. Fam. 1, 9, 21: nullusdum, none as yet:nulladum via,
Liv. 5, 34; 29, 11: nulli rei esse, to be good for nothing:nequam hominem dixerunt nulli rei, neque frugis bonae,
Gell. 7, 11, 1; 13, 30, 3: nullius partis esse, on neither side, Asin. Poll. ap. Cic. Fam. 10, 31, 2.—Subst.: nullus, īus, m., for nemo, no one, nobody (rare in Cic.): Pi. Qui scire possum? Chry. Nullus plus, Plaut. Bacch. 2, 2, 12:C.sunt nulli,
Cic. Off. 1, 37, 132:ut nullo egeat,
id. Lael. 9, 30:ego quidem nulli vestrum deero,
Liv. 6, 18, 8:nulli ea placere sententia,
id. 37, 15, 1:ab nullo repetere beneficia,
Sall. J. 96, 2:aut nullo aut quam paucissimis praesentibus,
id. ib. 109, 1:nullo poscente,
Verg. G. 1, 128:nullo hostium sustinente novum ac velut infernum aspectum,
Tac. G. 43:a nullo ante nos prodita,
Plin. 18, 28, 69, § 279:nullus denique tam abjectae condicionis fuit, cujus, etc.,
Suet. Calig. 35:hoc nullus nisi arte assequi potest,
Quint. 8 prooem. §16: nulli non parta libertas est,
Curt. 5, 8, 14.— Fem.: nulla, īus, Plaut. Aul. 3, 5, 24; Ter. Heaut. 5, 3, 20; Prop. 2, 3, 1; 3, 24 (31), 41; Ov. R. Am. 747; Just. 28, 4, 4.—In plur. (rare):nam, reor, nullis, si vita longior daretur, posset esse jucundior,
Cic. Tusc. 1, 39, 93:nullis adversus Romanos auxilia denegabant,
Hirt. B. G. 8, 45, 1:nullis defendentibus,
Nep. Them. 4, 1:nullis magis opus esse magistris vivendi quam plerisque qui, etc.,
Lact. 3, 15, 10; Verg. G. 2, 10; Sen. Ep. 73, 1; Tac. A. 2, 77 fin.; id. H. 2, 20: nulli duo, not two, no two:nullas duas in tot milibus hominum indiscretas effigies exsistere,
Plin. 7, 1, 1, § 8; so,ita fit, ut nulli duo concinant,
id. 3, 1, 3, § 16: nullus alter, nullus unus, no other, no one:scelestiorem nullum illuxere alterum,
Plaut. Bacch. 2, 3, 22:nullā re unā magis oratorem commendari, quam, etc.,
Cic. Brut. 59, 216; cf.:ut unum signum Byzantii ex maximo numero nullum haberent,
id. Prov. Cons. 4, 7: nullus non, every:nullā rerum suarum non relictā inter hostes,
Liv. 8, 26:nullo non se die extulit,
Sen. Ep. 12, 8; Suet. Caes. 76: non nullus; v. nonnullus.—In the neutr., nul-lum, nullīus, nothing (rare for nihil):Grai praeter laudem nullius avari,
Hor. A. P. 324:nullius acrior custos, quam libertatis fuit,
Flor. 1, 26:nullo sibi relicto praeter querelas, etc.,
Amm. 14, 1, 4:nullum magnum quod extremum est,
Sen. Ep. 4, 3:nullo magis studia, quam spe gaudent,
Quint. 2, 4, 43.— Abl. nullo, for nullā re (post-Aug.):nullo magis exterritus est quam quod, etc.,
Tac. A. 3, 15:nullo magis Caesarem Augustum demeruit,
Sen. Ben. 2, 25, 1:deus nullo magis hominem separavit a ceteris animalibus quam dicendi facultate,
Quint. 2, 16, 12; 2, 4, 13; 5, 14, 14.—(Mostly conversational.) Nullus, = non, not, not at all:II.at tu edepol nullus creduas,
Plaut. Trin. 3, 1, 5; id. Rud. 4, 4, 91:is nullus venit,
id. As. 2, 4, 2:memini, tametsi nullus moneas,
Ter. Eun. 2, 1, 10; id. Hec. 1, 2, 3 (cf. II. C. infra):Philotimus non modo nullus venit, sed, etc.,
Cic. Att. 11, 24, 4:Sextus ab armis nullus discedit,
id. ib. 15, 22; cf. id. ib. 15, 29, 1:nolite arbitrari, me, cum a vobis discessero, nusquam aut nullum fore,
id. Sen. 22, 79:hereditas quae nulla debetur,
id. Verr. 2, 2, 17, § 44; id. Rosc. Am. 44, 128.—In partic.A.Of no account or moment, insignificant, trifling:B.igitur tu Titias et Appuleias leges nullas putas?
Cic. Leg. 2, 6, 14:nullum vero id quidem argumentum est,
id. Tusc. 2, 5, 13:sed vides nullam esse rem publicam, nullum senatum, etc.,
id. Q. Fr. 3, 4, 1; Nep. Phoc. 1, 2:in his tam parvis atque tam nullis,
Plin. 11, 2, 2, § 2:alia fuere, quae illos magnos fecere, quae nobis nulla sunt,
Sall. C. 52, 21.—Null, of no value:C.ut sine his studiis vitam nullam esse ducamus,
Cic. de Or. 2, 5, 20; Luc. 1, 589.—Nullus sum, I am lost, undone, it's all over with me (ante-class.):si id factum est, ecce me nullum senem,
Plaut. Cas. 2, 4, 26; cf. id. Most. 2, 1, 41; id. Merc. 1, 2, 52; 104:nullu's, Geta, nisi, etc.,
Ter. Phorm. 1, 4, 1; cf. id. And. 3, 4, 20. -
11 nullum
nullus, a, um, ( gen. m. nulli, Plaut. Ps. 4, 7, 99 Ritschl; Ter. And. 3, 5, 2; Cic. Rosc. Com. 16, 48; gen. f. nullae, Plaut. Mil. 3, 1, 207; v. Ritschl ad h. l.; dat. m. nullo, Caes. B. G. 6, 13; dat. f. nullae, Prop. 1, 20, 35; and cf. Cato ap. Prisc. p. 694 P.; Caecil. ib. p. 678; gen. usu. nullīus, but nullĭus, Lucr. 1, 224; 926; 4, 1; Hor. Epod. 16, 61; id. Ep. 1, 1, 14), adj. [ne-ullus], not any, none, no.I.In gen.: semita nulla. Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 44 Vahl.):B.nulla videbatur aptior persona,
Cic. Lael. 1, 4:praecepta,
id. Off. 1, 37, 132:lites,
id. de Or. 1, 26, 118:elephanto beluarum nulla prudentior,
id. N. D. 1, 35, 97:nullo pacto,
id. Mur. 13, 28:nullo certo ordine,
Caes. B. G. 2, 11:nullo discrimine,
Verg. A. 1, 574:aliter sine populi jussu nulli earum rerum consuli jus est,
no consul has the right, Sall. C. 29, 3 (al. nullius):nulla verius quam ubi ea cogitentur, hostium castra esse,
Liv. 22, 53, 8 Weissenb. (al. nullo):nullum meum minimum dictum,
not the slightest word on my part, id. Fam. 1, 9, 21: nullusdum, none as yet:nulladum via,
Liv. 5, 34; 29, 11: nulli rei esse, to be good for nothing:nequam hominem dixerunt nulli rei, neque frugis bonae,
Gell. 7, 11, 1; 13, 30, 3: nullius partis esse, on neither side, Asin. Poll. ap. Cic. Fam. 10, 31, 2.—Subst.: nullus, īus, m., for nemo, no one, nobody (rare in Cic.): Pi. Qui scire possum? Chry. Nullus plus, Plaut. Bacch. 2, 2, 12:C.sunt nulli,
Cic. Off. 1, 37, 132:ut nullo egeat,
id. Lael. 9, 30:ego quidem nulli vestrum deero,
Liv. 6, 18, 8:nulli ea placere sententia,
id. 37, 15, 1:ab nullo repetere beneficia,
Sall. J. 96, 2:aut nullo aut quam paucissimis praesentibus,
id. ib. 109, 1:nullo poscente,
Verg. G. 1, 128:nullo hostium sustinente novum ac velut infernum aspectum,
Tac. G. 43:a nullo ante nos prodita,
Plin. 18, 28, 69, § 279:nullus denique tam abjectae condicionis fuit, cujus, etc.,
Suet. Calig. 35:hoc nullus nisi arte assequi potest,
Quint. 8 prooem. §16: nulli non parta libertas est,
Curt. 5, 8, 14.— Fem.: nulla, īus, Plaut. Aul. 3, 5, 24; Ter. Heaut. 5, 3, 20; Prop. 2, 3, 1; 3, 24 (31), 41; Ov. R. Am. 747; Just. 28, 4, 4.—In plur. (rare):nam, reor, nullis, si vita longior daretur, posset esse jucundior,
Cic. Tusc. 1, 39, 93:nullis adversus Romanos auxilia denegabant,
Hirt. B. G. 8, 45, 1:nullis defendentibus,
Nep. Them. 4, 1:nullis magis opus esse magistris vivendi quam plerisque qui, etc.,
Lact. 3, 15, 10; Verg. G. 2, 10; Sen. Ep. 73, 1; Tac. A. 2, 77 fin.; id. H. 2, 20: nulli duo, not two, no two:nullas duas in tot milibus hominum indiscretas effigies exsistere,
Plin. 7, 1, 1, § 8; so,ita fit, ut nulli duo concinant,
id. 3, 1, 3, § 16: nullus alter, nullus unus, no other, no one:scelestiorem nullum illuxere alterum,
Plaut. Bacch. 2, 3, 22:nullā re unā magis oratorem commendari, quam, etc.,
Cic. Brut. 59, 216; cf.:ut unum signum Byzantii ex maximo numero nullum haberent,
id. Prov. Cons. 4, 7: nullus non, every:nullā rerum suarum non relictā inter hostes,
Liv. 8, 26:nullo non se die extulit,
Sen. Ep. 12, 8; Suet. Caes. 76: non nullus; v. nonnullus.—In the neutr., nul-lum, nullīus, nothing (rare for nihil):Grai praeter laudem nullius avari,
Hor. A. P. 324:nullius acrior custos, quam libertatis fuit,
Flor. 1, 26:nullo sibi relicto praeter querelas, etc.,
Amm. 14, 1, 4:nullum magnum quod extremum est,
Sen. Ep. 4, 3:nullo magis studia, quam spe gaudent,
Quint. 2, 4, 43.— Abl. nullo, for nullā re (post-Aug.):nullo magis exterritus est quam quod, etc.,
Tac. A. 3, 15:nullo magis Caesarem Augustum demeruit,
Sen. Ben. 2, 25, 1:deus nullo magis hominem separavit a ceteris animalibus quam dicendi facultate,
Quint. 2, 16, 12; 2, 4, 13; 5, 14, 14.—(Mostly conversational.) Nullus, = non, not, not at all:II.at tu edepol nullus creduas,
Plaut. Trin. 3, 1, 5; id. Rud. 4, 4, 91:is nullus venit,
id. As. 2, 4, 2:memini, tametsi nullus moneas,
Ter. Eun. 2, 1, 10; id. Hec. 1, 2, 3 (cf. II. C. infra):Philotimus non modo nullus venit, sed, etc.,
Cic. Att. 11, 24, 4:Sextus ab armis nullus discedit,
id. ib. 15, 22; cf. id. ib. 15, 29, 1:nolite arbitrari, me, cum a vobis discessero, nusquam aut nullum fore,
id. Sen. 22, 79:hereditas quae nulla debetur,
id. Verr. 2, 2, 17, § 44; id. Rosc. Am. 44, 128.—In partic.A.Of no account or moment, insignificant, trifling:B.igitur tu Titias et Appuleias leges nullas putas?
Cic. Leg. 2, 6, 14:nullum vero id quidem argumentum est,
id. Tusc. 2, 5, 13:sed vides nullam esse rem publicam, nullum senatum, etc.,
id. Q. Fr. 3, 4, 1; Nep. Phoc. 1, 2:in his tam parvis atque tam nullis,
Plin. 11, 2, 2, § 2:alia fuere, quae illos magnos fecere, quae nobis nulla sunt,
Sall. C. 52, 21.—Null, of no value:C.ut sine his studiis vitam nullam esse ducamus,
Cic. de Or. 2, 5, 20; Luc. 1, 589.—Nullus sum, I am lost, undone, it's all over with me (ante-class.):si id factum est, ecce me nullum senem,
Plaut. Cas. 2, 4, 26; cf. id. Most. 2, 1, 41; id. Merc. 1, 2, 52; 104:nullu's, Geta, nisi, etc.,
Ter. Phorm. 1, 4, 1; cf. id. And. 3, 4, 20. -
12 nullus
nullus, a, um, ( gen. m. nulli, Plaut. Ps. 4, 7, 99 Ritschl; Ter. And. 3, 5, 2; Cic. Rosc. Com. 16, 48; gen. f. nullae, Plaut. Mil. 3, 1, 207; v. Ritschl ad h. l.; dat. m. nullo, Caes. B. G. 6, 13; dat. f. nullae, Prop. 1, 20, 35; and cf. Cato ap. Prisc. p. 694 P.; Caecil. ib. p. 678; gen. usu. nullīus, but nullĭus, Lucr. 1, 224; 926; 4, 1; Hor. Epod. 16, 61; id. Ep. 1, 1, 14), adj. [ne-ullus], not any, none, no.I.In gen.: semita nulla. Enn. ap. Cic. Div. 1, 20, 40 (Ann. v. 44 Vahl.):B.nulla videbatur aptior persona,
Cic. Lael. 1, 4:praecepta,
id. Off. 1, 37, 132:lites,
id. de Or. 1, 26, 118:elephanto beluarum nulla prudentior,
id. N. D. 1, 35, 97:nullo pacto,
id. Mur. 13, 28:nullo certo ordine,
Caes. B. G. 2, 11:nullo discrimine,
Verg. A. 1, 574:aliter sine populi jussu nulli earum rerum consuli jus est,
no consul has the right, Sall. C. 29, 3 (al. nullius):nulla verius quam ubi ea cogitentur, hostium castra esse,
Liv. 22, 53, 8 Weissenb. (al. nullo):nullum meum minimum dictum,
not the slightest word on my part, id. Fam. 1, 9, 21: nullusdum, none as yet:nulladum via,
Liv. 5, 34; 29, 11: nulli rei esse, to be good for nothing:nequam hominem dixerunt nulli rei, neque frugis bonae,
Gell. 7, 11, 1; 13, 30, 3: nullius partis esse, on neither side, Asin. Poll. ap. Cic. Fam. 10, 31, 2.—Subst.: nullus, īus, m., for nemo, no one, nobody (rare in Cic.): Pi. Qui scire possum? Chry. Nullus plus, Plaut. Bacch. 2, 2, 12:C.sunt nulli,
Cic. Off. 1, 37, 132:ut nullo egeat,
id. Lael. 9, 30:ego quidem nulli vestrum deero,
Liv. 6, 18, 8:nulli ea placere sententia,
id. 37, 15, 1:ab nullo repetere beneficia,
Sall. J. 96, 2:aut nullo aut quam paucissimis praesentibus,
id. ib. 109, 1:nullo poscente,
Verg. G. 1, 128:nullo hostium sustinente novum ac velut infernum aspectum,
Tac. G. 43:a nullo ante nos prodita,
Plin. 18, 28, 69, § 279:nullus denique tam abjectae condicionis fuit, cujus, etc.,
Suet. Calig. 35:hoc nullus nisi arte assequi potest,
Quint. 8 prooem. §16: nulli non parta libertas est,
Curt. 5, 8, 14.— Fem.: nulla, īus, Plaut. Aul. 3, 5, 24; Ter. Heaut. 5, 3, 20; Prop. 2, 3, 1; 3, 24 (31), 41; Ov. R. Am. 747; Just. 28, 4, 4.—In plur. (rare):nam, reor, nullis, si vita longior daretur, posset esse jucundior,
Cic. Tusc. 1, 39, 93:nullis adversus Romanos auxilia denegabant,
Hirt. B. G. 8, 45, 1:nullis defendentibus,
Nep. Them. 4, 1:nullis magis opus esse magistris vivendi quam plerisque qui, etc.,
Lact. 3, 15, 10; Verg. G. 2, 10; Sen. Ep. 73, 1; Tac. A. 2, 77 fin.; id. H. 2, 20: nulli duo, not two, no two:nullas duas in tot milibus hominum indiscretas effigies exsistere,
Plin. 7, 1, 1, § 8; so,ita fit, ut nulli duo concinant,
id. 3, 1, 3, § 16: nullus alter, nullus unus, no other, no one:scelestiorem nullum illuxere alterum,
Plaut. Bacch. 2, 3, 22:nullā re unā magis oratorem commendari, quam, etc.,
Cic. Brut. 59, 216; cf.:ut unum signum Byzantii ex maximo numero nullum haberent,
id. Prov. Cons. 4, 7: nullus non, every:nullā rerum suarum non relictā inter hostes,
Liv. 8, 26:nullo non se die extulit,
Sen. Ep. 12, 8; Suet. Caes. 76: non nullus; v. nonnullus.—In the neutr., nul-lum, nullīus, nothing (rare for nihil):Grai praeter laudem nullius avari,
Hor. A. P. 324:nullius acrior custos, quam libertatis fuit,
Flor. 1, 26:nullo sibi relicto praeter querelas, etc.,
Amm. 14, 1, 4:nullum magnum quod extremum est,
Sen. Ep. 4, 3:nullo magis studia, quam spe gaudent,
Quint. 2, 4, 43.— Abl. nullo, for nullā re (post-Aug.):nullo magis exterritus est quam quod, etc.,
Tac. A. 3, 15:nullo magis Caesarem Augustum demeruit,
Sen. Ben. 2, 25, 1:deus nullo magis hominem separavit a ceteris animalibus quam dicendi facultate,
Quint. 2, 16, 12; 2, 4, 13; 5, 14, 14.—(Mostly conversational.) Nullus, = non, not, not at all:II.at tu edepol nullus creduas,
Plaut. Trin. 3, 1, 5; id. Rud. 4, 4, 91:is nullus venit,
id. As. 2, 4, 2:memini, tametsi nullus moneas,
Ter. Eun. 2, 1, 10; id. Hec. 1, 2, 3 (cf. II. C. infra):Philotimus non modo nullus venit, sed, etc.,
Cic. Att. 11, 24, 4:Sextus ab armis nullus discedit,
id. ib. 15, 22; cf. id. ib. 15, 29, 1:nolite arbitrari, me, cum a vobis discessero, nusquam aut nullum fore,
id. Sen. 22, 79:hereditas quae nulla debetur,
id. Verr. 2, 2, 17, § 44; id. Rosc. Am. 44, 128.—In partic.A.Of no account or moment, insignificant, trifling:B.igitur tu Titias et Appuleias leges nullas putas?
Cic. Leg. 2, 6, 14:nullum vero id quidem argumentum est,
id. Tusc. 2, 5, 13:sed vides nullam esse rem publicam, nullum senatum, etc.,
id. Q. Fr. 3, 4, 1; Nep. Phoc. 1, 2:in his tam parvis atque tam nullis,
Plin. 11, 2, 2, § 2:alia fuere, quae illos magnos fecere, quae nobis nulla sunt,
Sall. C. 52, 21.—Null, of no value:C.ut sine his studiis vitam nullam esse ducamus,
Cic. de Or. 2, 5, 20; Luc. 1, 589.—Nullus sum, I am lost, undone, it's all over with me (ante-class.):si id factum est, ecce me nullum senem,
Plaut. Cas. 2, 4, 26; cf. id. Most. 2, 1, 41; id. Merc. 1, 2, 52; 104:nullu's, Geta, nisi, etc.,
Ter. Phorm. 1, 4, 1; cf. id. And. 3, 4, 20. -
13 ESSERE
I см. тж. ESSERE IIv- E206 —essere in Lei (voi, lui, ecc.)
- E207 —— см. -A3— см. -A4— см. -A41— см. -A49— см. -A87— см. -A101— см. -A105— см. -A152— см. -A153— см. -A154— см. -A155— см. -A254essere addosso a...
— см. -A287— см. -A316essere in agio di (+ inf.)
— см. -A357esser come gli agli, che hanno il capo bianco e la coda verde
— см. -A364— см. -A376— см. -A439— см. -A497— см. -A524— см. - M785— см. - M1216essere amici come cani e gatti
— см. - C433a— см. -A628 a)— см. -A699non essere ancora all'insalata
— см. - I306— см. -A737— см. -A790— см. -A791— см. -A759— см. -A792— см. - L287— см. -A793— см. -A842— см. -A843— см. -A844— см. -A845— см. -A930— см. -A971— см. -A974— см. -A1002— см. -A1015— см. -A1043— см. -A1075— см. -A1076— см. -A1103— см. -A1137— см. -A1168— см. -A1177— см. -A1189— см. -A1203essere l'asino alla lira (тж. essere come l'asino al suon della lira или della cetra)
— см. -A1204— см. -A1205— см. -A1279essere asso fisso in...
— см. -A1267— см. -A1286— см. -A1320— см. -A1321— см. -A1350— см. -A906— см. -A1401— см. - B84— см. - B103— см. - B116— см. - B116a— см. - B130— см. - B172— см. -A1078— см. - R308— см. - B207— см. - B310— см. - L293— см. - B321— см. - B377— см. - B404— см. - B405— см. - B464— см. - E251— см. - F1333— см. - I397— см. - N589— см. -A1125— см. - F965— см. - G149— см. - B556— см. - B558— см. - B585— см. - B587— см. - B598— см. - B612— см. - B632— см. - B745— см. - B747— см. - B797— см. - B797a— см. - B990— см. - B1000— см. - B1080— см. - B1091— см. - N590— см. - B1215essere a qd come un brusculo in un occhio (тж essere un bruscolo negli occhi per или a qd)
— см. - B1276— см. -A106— см. - C1730— см. - F1216— см. - B1316— см. - B1417non esser buono a...
— см. - B1448— см. - C1363— см. - C2394— см. - C2647— см. - C2678— см. - C3127essere buono alla festa dei magi
— см. - F473essere nelle buone grazie di qd
— см. - G1022non essere sul buon libro di qd
— см. - L572— см. - L892— см. - O692— см. - P857— см. - P2128— см. - S633— см. - S1849essere in buoni termini con qd
— см. - T380— см. - B1481— см. - B1483essere il caffo di...
— см. - C55— см. - C61— см. - C95— см. - C176— см. - C205— см. - C242— см. - C260— см. - C304essere come le campane che chiamano gli altri alla messa e non entrano in chiesa
— см. - C330— см. - C325— см. - C378— см. - C410— см. - C418essere candido come un ermellino
— см. - E132— см. - C454essere come il cane di babbonero
— см. - C455— см. - C456esser come le canne degli organi
— см. - C514— см. - C515— см. - C513— см. - C534— см. - C561— см. - C575— см. - C668— см. - C754— см. - C755— см. - F1189— см. - M1782 a)— см. - C840— см. - C960— см. - C987— см. - C989— см. - C1020— см. - C1035— см. - C1073— см. - C1152— см. - C1157— см. - C1158— см. - C1163— см. - C1128— см. - C1160— см. - C1162— см. - C1213— см. - C1236— см. - S2104— см. - C1266— см. - C1286— см. - C1294— см. -A106— см. - C2394— см. - C3128— см. - D732— см. - L892— см. - N280— см. - C1309— см. - C1310essere a cavaliere di...
— см. - C1331— см. - C1327— см. - C1334— см. - C1349essere a cavallo per...
— см. - C1350— см. - C1351essere come il cavallo grasso che, mangiata la biada, dà calci al vaglio
— см. - C1364— см. - C1363essere cece da (+inf.)
— см. - C1441— см. - C1465— см. - C1504— см. - C1515— см. - C1541— см. - C1590— см. - C1591— см. - C1592— см. - C1640— см. - C1669— см. - C1699— см. - C1746— см. - C1771— см. - C1806— см. - C1911— см. - C1920— см. - C1924— см. - C1926— см. - C1960— см. - C2034— см. - C2084— см. - C2140— см. - C2284— см. - C2291— см. - C2309— см. - C2320— см. - C2324— см. - C2355essere a (или in) comune con...
— см. - C2373— см. - C2389essere in concio di...
— см. - C2397— см. - C2400— см. - C2407— см. - C2422— см. - C2460— см. - C2487— см. - C2532— см. - C2573— см. - C2578— см. - C2586— см. - C2592— см. - C2601— см. - C2647— см. - C2648— см. - C2750— см. - C2751— см. - O693essere in cor>o
— см. - C2816— см. - C2831— см. - C2865— см. - C2894— см. - C2895— см. - C2894— см. - C2956— см. - C2971— см. -A269— см. - C2983— см. - C3076— см. - C3150— см. - C3151— см. - C3152— см. - C3203— см. - C3251essere in cuore di (+ inf.)
— см. - C3252essere sul curro di (+inf)
— см. - C3316essere in data di (+ inf.)
— см. - D49— см. -A1320— см. -A1321non essere degno di allacciare (или di legare, di lustrare, di porgere, di portare) le scarpe a qd (или di compiere i più umili uffici, di portare i libri dietro, di slegare i calzari a qd; тж. non essere degno di baciare dove passa qd)
— см. - D78— см. - D221essere dentro a...
— см. - D222— см. - D223— см. - D281— см. - D292— см. - D295— см. - D298— см. - D332essere fra diciotto e diciannove
— см. - D381essere dietro a (+inf.)
— см. - D393— см. - D418— см. - D420— см. - D584— см. - D622— см. - D633essere come le dita d'una mano
— см. - D691essere come un dito nell'occhio
— см. - D673essere dita della stessa m ino
— см. - D692— см. - D714— см. - L349— см. - M434— см. - S92— см. - D789— см. - D898— см. - D917essere fra (или tra, intra) le due
— см. - D918— см. -A130— см. -A792— см. - D487essere due ghiotti a un tagliere
— см. - G405— см. - L670— см. - P60— см. - O553— см. - S412— см. - E2— см. - E38— см. - F41— см. - E53— см. - E128— см. - E132— см. - E134— см. - E187essere agli estremi (или all'estremo, in estremo)
— см. - E226— см. - P682— см. - E230essere all'età deile due (um tre, erri croci
— см. - C3083essere facile ad abare le mani
— см. - M589— см. - D416— см. - F75— см. - F101— см. - F132— см. - F133essere di una farina mal cotta
— см. - F218— см. - F253essere al fatto (или ai fatti)
— см. - F279essere la favola del paese (или del mondo, di tutti)
— см. - F330essere fra Fazio, che rifaceva i danni
— см. - F338— см. - F339— см. - F340essere fedele alla sua bandiera
— см. - B195— см. - C1747— см. - F447— см. - F479— см. - F547— см. - F588— см. - F589 a)essere il fico dell'orto di qd
— см. - F628— см. - F673— см. - F701— см. - F908essere fiori e baccelli con qd
— см. - F909— см. - F1014— см. - F1027a— см. - F1028— см. - F1076essere il formicolone di sorbo
— см. - F1082— см. - F1123— см. - F1190essere in frangente di (+ inf.)
— см. - F1215— см. - F1227— см. - F1254— см. - F1272— см. - F1283— см. - F1292— см. - S1513— см. - F1333— см. - F1336— см. - F1378— см. - F1388— см. - S1589— см. - F1469— см. -A153— см. - F1518— см. - F1563— см. - F1598— см. - G3— см. - G25essere sul (или nel) gagliardo
— см. - G30— см. - G34— см. - G36— см. - G59essere come il gallo fra le galline (тж. essere il gallo nel pollaio)
— см. - G96— см. - G219— см. - G224— см. -A153— см. - G297essere come la gatta che fece, per la fretta, i gattini ciechi
— см. - G261— см. - G319— см. - G320— см. - G321— см. - G347— см. - G354— см. - G391 b)— см. - G402— см. - G484— см. - G485— см. - G486— см. - G524— см. - G581— см. - G588— см. - G585— см. - G633— см. - G675— см. - G680— см. - G681— см. - G682— см. - C2865— см. - C2649— см. - M590— см. - G703— см. - G751— см. - G752— см. - G788— см. - C2682— см. - G800— см. - G811— см. -A254— см. - O86— см. - G925essere in grado di (+inf.)
— см. - G926— см. - G933— см. - L155— см. - M1386— см. - M1423— см. - O416— см. - P858— см. - P1798— см. - S816— см. - G1007— см. - G1010— см. - O86— см. - G1101essere come il guanto e la mano
— см. - G1143essere di un'idea (или deil'idea)...
— см. - I20essere l'idea di...
— см. - I21essere impastato bene [male]
— см. - I94— см. - S1038— см. - L671— см. - I122— см. - I204— см. - I209— см. - C1365— см. - I251— см. -A906— см. - I356— см. - I108— см. - I397— см. -A906essere come i ladri di Pisa (che di gonio si leticano или che il giorno si levan gli occhi, e la notte vanno (a) rubare insieme)
— см. - L82— см. - L159essere largo in...
— см. - L174— см. - L190— см. - L232— см. - L233— см. - L252— см. - L314— см. - L315— см. - T108— см. - L416essere lì lì (per + inf.)
— см. - L532— см. - L570— см. - L571— см. - L620— см. - L621— см. - L764— см. - L774— см. - L777— см. - L879— см. - L902— см. - L903essere lungo a (+inf.)
— см. - L942esser lungi da (+inf.)
— см. - L927— см. - S1757— см. - V342essere alla macina (come Sansone)
— см. - M34— см. - M124— см. - M130— см. -A106— см. -A1125— см. - C1352— см. - G149— см. - P690— см. - P793— см. - P2128— см. - M316— см. - M395— см. - M437— см. - M591— см. - M592— см. - M593— см. - M595— см. - M596— см. - M801— см. - M834— см. - B1081— см. - L919— см. - M1048— см. - M1061— см. - M1062— см. - M1085- E209 —esser da meno [da più]
— см. - M1139— см. - M1185— см. - M1216— см. - M1247— см. - D789— см. - M1288— см. - M1298— см. - E259— см. - M1344— см. - M1345— см. - P1545— см. - M1381— см. - M1392— см. - M1423— см. - M1497— см. - M1498essere nella miseria fin alla punta dei capelli (тж. essere colla miseria a gola)
— см. - M1544— см. - M1580essere come la moglie di Cesare
— см. - C1631— см. - V596— см. - M1727— см. - M1782— см. - M1756— см. - M1863— см. - M2002— см. - M2037essere come una mosca nel latte
— см. - M2038— см. - M2066— см. - M2072— см. - M2152— см. - M2186— см. - M2247essere sotto la naia (или naja)
— см. - N4— см. - N48— см. - N206— см. - N207— см. - N232— см. - N228— см. - N248— см. - N265— см. - N275— см. - N280— см. - N315— см. - N398— см. - N421— см. - N475essere noto «lippis et tonsoribus» (тж. essere noto al popolo e al comune)
— см. - N477— см. - N587— см. - N588essere nuovo di...
— см. - N613— см. - O10— см. - O153— см. - S947— см. - O262essere l'ogni cosa di...
— см. - C2896— см. - O296— см. - O297— см. - O318— см. - O338— см. - B159— см. - O339— см. - O485essere come l'orciolo de' poveri
— см. - O494— см. - O516— см. - O517— см. - O554— см. - O643— см. - O666— см. - O671— см. - O676— см. - O694— см. - O695essere un otre gonfio di vento
— см. - O727— см. - P42— см. - P87— см. - P124— см. - P129— см. - P148— см. - P149— см. - L159— см. - P185— см. - P201essere pani d'una medesima pasta
— см. - P259— см. - R308— см. - P315— см. - P385— см. -A268— см. - P440— см. - E276— см. - P441— см. - P442— см. - P522— см. - P630— см. - P631— см. - P673aessere a partito di (+inf.)
— см. - P691— см. - P692— см. - P741— см. - P794— см. - P845— см. - P887— см. - P931— см. - P999— см. - G633— см. - M33— см. - M1423— см. - S1792— см. - P1011— см. - P1035essere a un pelo di...
— см. - P1103— см. - P1140essere in pena per...
— см. - P1141— см. - P1155— см. - P1156— см. - P1223— см. - P1256— см. - P1289— см. - S1350— см. - P1293essere dì permanenza in...
— см. - P1303— см. - P1305— см. - P1313— см. - P1394— см. - P1395— см. - P1460— см. - P1544— см. - I198essere un Pico della Mirandola
— см. - P1572— см. - P1647— см. - P1648— см. - P1649— см. - P1587— см. - P1650— см. - P1582— см. - P1653— см. - P1752— см. - G910— см. - O155— см. - P1753— см. - P1757— см. - P1798essere come il piovano Arlotto che sapeva leggere solamente nel suo libro (или breviario)
— см. -A1079— см. - P1843— см. - E209— см. -A792— см. - D333— см. - T262aessere più di casa che il gatto
— см. - G297— см. - C2897non essere più dell'erba d'oggi
— см. - E100— см. - D333— см. - L20— см. - O281— см. - P1093— см. - M1784— см. - P1876— см. - P858— см. - S75— см. - S1369— см. - S2123— см. - P1930— см. - P1953essere come i polli di mercato
— см. - P1967— см. - P1968— см. - P2059essere dalia porta del cimitero
— см. - C1925— см. - P2101— см. - P2129— см. - P2208— см. - P2235essere alle prese con...
— см. - P2251— см. - B883— см. - F1124— см. - P2274— см. -A1087essere alle sue prime esperienze in...
— см. - E197— см. - I105— см. - P2315— см. - P2332essere in [или al) proposito
— см. - P2350— см. - P2351— см. - E50essere fuori del proprio elemento
— см. - E51— см. - P2366— см. - P2417— см. - P2455— см. - P2469— см. - P2524essere sul (ими in) punto di...
— см. - P2525— см. - C3002— см. - P2526— см. - L904— см. - P2550— см. - Q17— см. - C2898— см. - Q24— см. - Q25— см. - Q114— см. - L904— см. - Q63— см. - Q64— см. - G290— ci sono quattro gatti
— см. - G291— см. - Q97essere di quelli di chfcchirLni
— см. - C1717— см. - L749— см. - F447— см. - R116essere come i rasoi de' barbieri, che son sempre in filo
— см. - R124— см. - R175— см. - R180— см. - R202— см. - R237— см. - R303non essere (né) in riga, né in ispazio
— см. - R344— см. - R573— см. - R574— см. - R608— см. - R626— см. - R645— см. - C3081— см. - L282— см. - S2104— см. - T709— см. - S206— см. - S337— см. - S392— см. - S413— см. - F220— см. - S466— см. - S484— см. - S590— см. - S591— см. - F756— см. - L531a— см. - N627— см. - R636— см. - S1709— см. - S681— см. - S731— см. - S743— см. - S748— см. - F280— см. - P2375essere sulla soglia di...
— см. - S890essere come i soldati del papa (che in sette non ьоп buoni a sbarbare una rapa)
— см. - S907— см. - S925— см. - S947essere il sollazzo della gente
— см. - S978— см. - S1067essere sordo da quell'orecchio
— см. - O555— см. - S1197— см. - S1158— см. - S1257— см. - S1311essere uno specchio di...
— см. - S1327— см. - I198— см. - S1417— см. - S1558— см. - S1589— см. - L517— см. - S1626essere di stanza a...
— см. - S1634essere nella stanza dei bottoni
— см. - S1635— см. - S1671— см. - S1689— см. - S1700— см. - S1709— см. - C2751— см. - R132— см. - S1729— см. - S1745— см. - S1787— см. - S1814— см. - S1850— см. - S1934— см. - M396— см. - S1943— см. - S1960— см. - S1961essere strutto a...
— см. - S1968— см. - S1970essere stucco di...
— см. - S1973— см. - S1977— см. - S2015— см. - S2048— см. - S2080— см. - S2104— см. - S2107— см. - T17essere come Taddeo e Veneranda
— см. - T23— см. - T30— см. - T31— см. - T53— см. - T71— см. - T77— см. - T151— см. - T159essere a tempo a ( +inf.)
— см. - T261— см. - T262— см. - T263— см. - C96— см. - T417— см. - T402— см. - T418— см. - T545— см. - T492— см. - T646— см. - T679— см. - C1575essere tocco nel nomine patris
— см. - N443— см. - T705— см. - T757— см. - T765— см. - T773— см. - T789— см. - T812— см. - T831— см. - T842 c)— см. - T843essere il trastullo della gente
— см. - T852— см. - T928essere troppo in là con la visita
— см. - L12essere come il trotto dell'asino
— см. - T959— см. - C1164— см. - C2895— см. - F1588— см. - G375— см. - G800essere tutto l'idea di...
— см. - I21— см. - M1401— см. - O556— см. - O621essere tutto pane e cacio con qd
— см. - P258— см. - S1414— см. - U1— см. - T381— см. - N208— см. - O361— см. - O362— см. - D919— см. - U132essere come l'uomo delle caverne
— см. - U133— см. - U205— см. - U209— см. - C1128— см. - V12— см. - V40essere di valuta intesa con qd
— см. - V50— см. - P129— см. - V135— см. - V136— см. - V257— см. - V327— см. - V331— см. - V342— см. - M434— см. - M1423— см. - P3— см. - V480— см. - D14— см. - T831— см. - V615— см. - V725essere in voga di (+ inf.)
— см. - V864essere come la volpe e il gatto
— см. - V919essere vox clamantis in deserto
— см. - V973essere alle (или tra le) zappe
— см. - Z20— см. - Z24— см. - Z41— см. - Z51essere una zuppa e un pan molle
— см. - Z104— см. - I103— см. - Q21— см. - M1626— см. - R40— см. - B509— см. - M2139— см. - B1424— см. - F222— см. - F636— см. - I402c'è da far ancora molta strada
— см. - S1892— см. - G302— см. - G364— см. - I200— см. - I271— см. - M927ce n'è per il manico e per la mestola (тж. ce n'è per la mestola e per il manico)
— см. - M412— см. - N301— см. - M1905— см. - N632— см. - O305— см. - P339— см. - P1357— см. - P1867— см. - S2055— см. - T844c'è qualcosa sotto (тж. c'è sotto qualcosa или qualche diavolo, del marcio)
— см. - S1192— см. - R474— см. - R615— см. - M1672— см. - S1160— см. - T143— см. - S2024— см. - S2032— см. - T634— см. - T756— см. - Z74c'era una volta...
— см. - V955— см. - M765— см. - N144— см. - S1023— см. - S1601che gusto c e a...
— см. - G1217che maniera è questa? (тж. che maniere son queste?)
— см. - M426— см. - M2219che sarà, sarà
— см. - E217chi le busca, son sue
— см. - B1487— см. - B1407chi è al coperto quando piove, è ben matto se si muove; se si muove e si bagna, è ben matto se si lagna
— см. - C2604chi è in difetto è in sospetto
— см. - D407a chi è disgraziato, gli tempesta il pane nel forno
— см. - P290chi è a dozzina, non comanda
— см. - D904chi è geloso, smoccoli, e chi è innamorato spenga
— см. - G325chi è mancino la mattina, è mancino anche la sera
— см. - M339chi è in mare, navica; chi è in terra radica
— см. - M812chi è minchione, è suo danno
— см. - M1450chi è povero e non ha denari, non abbia voglie
— см. - D120chi è (il) primo al mulino, primo (или prima) macina
— см. - P2293— см. - N145chi è reo, e buono è tenuto, può fare il male e non esser creduto
— см. - R235chi è sano è da più del sultano
— см. - S201chi è sudicio, si netti
— см. - S2033chi è in tenuta, Dio (или il ciel) l'aiuta
— см. -A403chi è vergognoso, vada straccioso
— см. - V337chi non è savio, paziente e forte, si lamenti di sé, non della sorte
— см. - S264chi non fu buon soldato, non sarà buon capitano
— см. - S909- E211 —— см. - C492— см. - F257ciò che è valso per dimostrare
— см. - D445- E212 —com'è, come non è
— см. - C2295com'è grande il mare, è grande la tempesta
— см. - M816— см. - D466— см. - V350— см. - F1460dove è un marcello è un chiasso
— см. - M739dove c'è miglio, gli uccelli volano
— см. - M1420dove è il papa, là è Roma
— см. - P356dov'è stato il fuoco, ci sa sempre di bruciaticcio (или ci rimari sempre la cenere calda)
— см. - F1519dove c'è unione, c'è Dio
— см. - U99— см. - U139dove non è malizia, non è peccato
— см. - M306dove non c'è regola, non c'è frati
— см. - R211dove non c'è pmedio, il pianto è vano
— см. - R387dove non è roba, anche i cani se ne vanno
— см. - R479dove non è unione, forza vera non è
— см. - U99dove ci sono le feste, ci sono i cocci (ш. dove ci sono i cocci ci son feste)
— см. - F505— см. -A236— см. -A323— см. - C2570— см. -A569— см. - M2220— см. - M2199— см. - F859è bell'e liquidato! (ш. è bell'e spacciato; è bell'e spicciato)
— см. - B435— см. - M1671— см. - B826— см. - B630— см. - M928è buono a mandarlo per la morte
— см. - B1466— см. - C532— см. - C1766è un cattivo andare contro vento
— см. - V279è in causa...
— см. - C1323— см. - C2143— см. - M1593— см. -A235— см. - M2199è come bere un bicchier d'acqua (или un caffè, un uovo, un torlo d'uovo)
— см. - B575è come il cacio di fra Stefano
— см. - S1678è come cercar la lana all'asino
— см. - L118è come dare l'incenso ai grilli
— см. - I160— см. - P2399— см. - D533— см. - M856— см. - S1648— см. - Z49gli è come il fattore delle monache (, va avanti a furia di biscottini)
— см. - F302è come la fiera di Sinigaglia: chi ha avuto, ha avuto
— см. -A1376— см. - G935— см. -A1214— см. - M857— см. -A522— см. - O306è come la miseria: più si va in là e più cresce
— см. - M1550— см. - L600è come parlare al muro (или alla muraglia; тж. è come smuovere il muro)
— см. - M2199— см. - T145gli è come gli uccelli, ora qua, ora là
— см. - U15è come vincere un terno al lotto
— см. - T390— см. - G46— см. - C2079— см. - D534— см. - C493— см. - E114— см. - G519— см. - G595è giorno alto (или fatto, da un pezzo)
— см. - G596— см. - G635— см. - G693— см. - G719— см. - G750— см. - G977— см. - I26è l'illuminazione di frate (или di prete) culo (che con molti lumi facea buio)
— см. - C3137— см. - I47— см. - I60— см. - I79— см. - E117— см. - L799— см. - M877— см. - M1475è meglio casa a terra, che vendere a calcina
— см. - C1204è meglio esser capo di gatto (или di lucertola) che coda di leone (тж. è meglio esser capo di luccio или di saraga che coda di storione)
— см. - C820è meglio male che male e peggio
— см. - M287— см. - P1734è meglio puzzar di porco, che di povero
— см. - P2067— см. - M1054— см. - S2025— см. - M1236— см. - C1121— см. - M1690— см. - N219è... con noccioli che...
— см. - N336— см. - O15— см. - P294— см. - R389è più facile consigliare che fare
— см. - F73— см. - F74è più là che (+ agg)
— см. - L28è più lo scapito che il guadagno
— см. - S323— см. - M931— см. - S56— см. - P2262— см. - F258— см. - P2410— см. - D533— см. - C493— см. - R86— см. - C2079— см. - S356— см. - S971è sordo da un orecchio (, e in quell'altro ci ha un pennecchio)
— см. - S1099— см. - S1702— см. - M1475— см. - P318— см. - F258è da talora uccel nella ragna, che è fuggito di gabb!a
— см. - U14— см. - G507— см. - T635— см. - T712— см. - T738— см. - M1476— см. - C2305— см. - D535— см. - F317— см. - G1119— см. - M928— см. - M1818— см. - S383— см. - S1107— см. - S1893— см. - F1138— см. - S976è l'uscio del trenta: chi esce e chi entra
— см. - U237— см. - V58— см. - G42— см. - P951— см. - I69— см. - Z106finché ce n'è, vita da re
— см. - V709— см. - M1451— см. - V377— см. - M1451— см. - B458— см. - V378— см. - M1329— см. - N33— см. - P2338— см. - U140— см. - S265— см. - N326non c'è avere che valga sapere
— см. - S233non c'è barba d'uomo che...
— см. - B262non c'è bisogno d'esser indovini
— см. - B780— см. - B781non c'è bisogno della lanterna
— см. - B782— см. - B986non c'è buon sangue fra di loro
— см. - S186— см. - C498— см. - C985— см. - C1649non c'è... che tenga
— см. - T362— см. - U69— см. - C2474non c'è cosa vietata, che non sia desiderata
— см. - C2922— см. - D539— см. - D844non c'è dove mettere uno spillo
— см. - S1419— см. - D926non c'è eco di...
— см. - E16— см. - E36— см. - F1460— см. - G303— см. - G991non c'è intoppo per avere, più che chiedere e temere
— см. - I352— см. - L459— см. - L724— см. - M1non c'è margine per (+inf.)
— см. - M832— см. - M1376— см. - M1367— см. - M1412— см. - M1677— см. - M1717non c'è ombra di...
— см. - O353— см. - P295— см. - P1360— см. - P1725— см. - M1368— см. - Q107— см. - R320— см. - R388— см. - R398— см. - R534non c'è né scritta né testimoni
— см. - S488non c'è sego...
— см. - S2056non c'è sparagno di...
— см. - S1294— см. - S1895— см. - S1953— см. - S2020— см. - U200— см. - V410— см. - V460non è boccone per i suoi denti
— см. - D212non è buon re chi non regge sé
— см. - R148— см. - C915— см. - D212— см. - C984— см. - B261— см. - D537— см. - D538— см. - D653— см. - F223— см. - G335— см. - G531— см. - G602— см. - G603— см. - C2923— см. - I53non è male di morte (или da medico; non è male che prete ne goda)
— см. - M254— см. - S1754— см. - N146— см. - N306non è oro tutto quello che luce
— см. - O637— см. - D212— см. - R239non è terreno da porci (или da piantare vigna, vigne)
— см. - T461non è traditore senza sospetto
— см. - T822— см. - G604— см. - R535non è uomo da uccellare a fave
— см. - U141— см. - V462non è viaggio senza polvere, e guerra senza lagrime
— см. - V551non fu mai gloria senza invidia
— см. - G807— см. - M1263— см. - M1513non si è mai vecchi per imparare
— см. - I92— см. - M101— см. - S1602— см. -A932— см. - M1512— см. - R535non sono uguali tutti i giorni
— см. - G605non v'è cattivo paniere, che non s'adopri alla vendemmia
— см. - P313— см. - Q26— см. - T314— см. - D893— см. - L939— см. - D466— см. - D540— см. - F259— см. - F257— см. - S1431— см. - B458— см. - B1489— см. - C2931— см. - G1110— см. - M152— см. - M336— см. - M744— см. - M415— см. - Q109— см. - S528questa è l'ultima (che mi fai)
— см. - U56questo non c'è sotto le stelle
— см. - S1696— см. - F1105— см. - F298- E217 —sarà quel che sarà (тж. che sarà, sarà; sia come si sia; sia quel che sia)
— см. - G1005se gli è nodo, verrà al pettine
— см. - N379se niente è...
— см. - N308— см. - O287se non è vero, è ben trovato
— см. - V381se non è zuppa, è pan bagnato (или bollito, lavato, molle)
— см. - Z106se saran(no) rose, fioriranno (se saranno spine, pungeranno)
— см. - R537— см. - G337— см. - D484sia come si sia (тж. sia quel che sia)
— см. - E217siamo in alto mare, bisogna nuotare
— см. - M789— см. - D2— см. - L418— см. - T317— см. - S977— см. -A270— см. - M1679— см. - C951sono buone [cattive] mosse
— см. - M2088sono come i soldati del re Erode
— см. - E137— см. - G889son meglio le fave che durano che i capponi che Vengono meno (или che mancano)
— см. - F318— см. - M1513— см. - C1248— см. - V860sono rose e fiori (или e viole)
— см. - R538— см. - S226— см. - C188— см. - R490son tutti intorno a quest'osso
— см. - O715— см. - T45— см. - M912— см. - C951— см. - P51 -
14 modus
mŏdus, i, m. [root med-, measure, weigh; Gr. medomai, medontes, mêstôr, medimnos; cf.: modius, modestus, moderor], a measure with which, or according to which, any thing is measured, its size, length, circumference, quantity (freq. and class.).I.Lit.A.In gen.:B.modi, quibus metirentur rura,
Varr. R. R. 1, 10, 1:is modus acnua Latine appellatur,
id. ib. 1, 10, 2:filio agri reliquit ei non magnum modum,
Plaut. Aul. prol. 13:hoc erat in votis, modus agri non ita magnus,
Hor. S. 2, 6, 1:de modo agri scripsit,
Cic. Att. 13, 33, 2:de modo agri (actio), cum a venditore emptor deceptus est,
Paul. Sent. 1, 19, 1:modus hic agri nostro non sufficit horto,
Juv. 14, 172:modus altitudinis et latitudinis (sulcorum),
Col. 11, 3, 4:collis modum jugeri continens,
Col. Arbor. 1, 6:ut omnium par modus sit,
Cels. 3, 27; cf. Col. 12, 23:falsus,
false measure, Dig. 11, 6: magnus legionum, Vell. 2, 73, 2: hic mihi conteritur vitae modus, measure or term of life, Prop. 1, 7, 9.—In partic.1.Pregn., a proper measure, due measure:2.in modo fundi non animadverso lapsi sunt multi,
Varr. R. R. 1, 11:suus cuique (rei) modus est,
Cic. Or. 22, 73:ordine et modo,
id. Off. 1, 5, 14:modum alicujus rei habere,
to observe measure in a thing, not exceed the bounds of moderation, id. Verr. 2, 2, 59, § 144:vox quasi extra modum absona,
beyond measure, immoderately, id. de Or. 3, 11, 41:cum lacus praeter modum crevisset,
id. Div. 1, 44, 100:ii sine dubio fidem et modum transeunt,
id. Off. 1, 29, 102:supra modum in servos suos saevire,
Gai. Inst. 1, 53:sine modo modestiāque,
without measure, without moderation, Sall. J. 41, 9:sine modo ac modestia agi,
Liv. 26, 48, 11.—The measure of tones, measure, rhythm, melody, harmony, time; in poetry, measure, metre, mode:II.vocum,
Cic. Div. 2, 3, 9:musici,
Quint. 1, 10, 14:lyrici,
Ov. H. 15, 6:fidibus Latinis Thebanos aptare modos,
Hor. Ep. 1, 3, 12: Bacchico exsultas (i. e. exsultans) modo, Enn. ap. Charis. p. 214 P. (Trag. v. 152 Vahl.):flebilibus modis concinere,
Cic. Tusc. 1, 44, 106: saltare ad tibicinis modos, to the music or sound of the flute, Liv. 7, 2:nectere canoris Eloquium vocale modis,
Juv. 7, 19.—Fig.:verae numerosque modosque ediscere vitae,
moral harmonies, Hor. Ep. 2, 2, 144.—Transf.A.A measure which is not to be exceeded, a bound, limit, end, restriction, etc.:B.modus muliebris nullust, neque umquam lavando et fricando modum scimus facere,
Plaut. Poen. 1, 2, 21:quis modus tibi tandem exilio eveniet,
id. Merc. 3, 4, 67:modum aliquem et finem orationi facere,
to set bounds to, Cic. Verr. 2, 2, 48, § 118:ludendi est quidem modus retinendus,
id. Off. 1, 29, 104:imponere alicui,
Liv. 4, 24, 4:cum modum irae nullum faceret,
id. 4, 50, 4:modum transire,
Cic. Tusc. 4, 17, 4:cupidinibus statuat natura modum quem,
Hor. S. 1, 2, 111:inimicitiarum modum facere,
Cic. Sull. 17, 48:modum statuarum haberi nullum placet,
id. Verr. 2, 2, 59, § 144:qui rebus infinitis modum constituant,
id. Fin. 1, 1, 2:constituere,
id. Verr. 2, 2, 59, § 145: modus vitae, tou biou telos, Prop. 1, 7, 9. —With gen. gerund.:modum lugendi aliquando facere,
to make an end of mourning, Cic. Fam. 5, 16, 6.— Poet. with inf.:nam quis erit saevire modus?
Stat. Th. 12, 573; cf. the foll.—A way, manner, mode, method:2.modus est, in quo quem ad modum, et quo animo factum sit, quaeritur, Ejus partes sunt prudentia, et imprudentia,
Cic. Inv. 1, 27, 41:nullum modum esse hominis occidendi quo ille non aliquot occiderit,
id. Rosc. Am. 35, 100:nec enim semper (hae partes) tractantur uno modo,
id. Or. 35, 122:vitae,
way of life, id. Tusc. 5, 23, 66:caelestium ordinem... imitari vitae modo,
id. Sen. 21, 77: quibus modis, by what method of acting, i. e. what means, Sall. C. 5, 6:cultores has Alpis modo tuto transmittere,
Liv. 21, 30, 8.— Poet. with inf.:nec modus inserere atque oculos imponere simplex,
Verg. G. 2, 73.—Esp. freq.: modo, in modum, or ad modum, with a gen. or adj., in the manner of, like:3.servorum modo,
in the manner of, like slaves, Liv. 39, 26:pecorum modo trahi,
Tac. A. 4, 25:in modum ramorum,
Col. Arbor. 22:in nostrum modum,
in our manner, Tac. H. 3, 25:servilem in modum cruciari,
like slaves, Cic. Verr. 1, 5, 13; Caes. B. G. 6, 19, 3; Suet. Calig. 56:mirum in modum,
in a wonderful manner, wonderfully, Caes. B. G. 1, 41:ad hunc modum distributis legionibus,
in this manner, id. ib. 5, 24:naves ad hunc modum factae,
id. ib. 3, 13:nos nostras more nostro et modo instruximus legiones,
Plaut. Am. 1, 1, 66:non tuo hoc fiet modo,
id. Men. 2, 1, 25:si humano modo, si usitato more peccāsset,
after the manner of men, Cic. Verr. 2, 2, 3, § 8; cf.:Carneadeo more et modo disputata,
id. Univ. 1; for which with gen.:apis Matinae More modoque,
Hor. C. 4, 2, 28; and:agendi more ac modo,
Quint. 11, 1, 29:tali modo,
in such a manner, in such wise, Nep. Att. 21, 1:nullo modo,
in no wise, by no means, Cic. Verr. 2, 2, 76, § 186:omni modo egi cum rege et ago cotidie,
in every way, earnestly, urgently, id. Att. 6, 2, 7: omnibus modis tibi esse rem salvam [p. 1157] ut scias, Plaut. Ps. 4, 6, 13:omnibus modis miser sum,
every way, wholly, completely, Ter. Hec. 4, 4, 79:miris modis,
Cic. Verr. 2, 2, 3, § 9; Liv. 1, 57, 6; Hor. C. 2, 17, 21:mille modis amor ignorandust,
Plaut. Trin. 2, 1, 30:hoc multis modis reprehendi potest,
Cic. Fin. 2, 26, 82 (v. Madv. ad h. l.); so,filium multis modis jam exspecto, ut redeat domum,
very much, Ter. Hec. 2, 3, 7; cf.multimodis: mira miris modis,
Plaut. Cas. 3, 5, 5; cf.mirimodis: eum tibi commendo in majorem modum,
very much, greatly, Cic. Q. Fr. 2, 12 (14), 3:nullo modo,
id. Fin. 2, 31, 102; Col. 9, 8; Suet. Tit. 2:bono modo,
moderately, Cato, R. R. 5:bono modo desiderare aliquid,
Cic. Q. Fr. 2, 6, 3: ejus modi, of that kind, of such a kind or sort (freq.):ejusmodi sunt tempestates consecutae, ut,
Caes. B. G. 3, 29, 2:in ejusmodi casu,
id. ib. 5, 33, 4;6, 34, 7: erant ejusmodi fere situs oppidorum, ut,
id. ib. 3, 12, 1:petitionis nostrae hujusmodi ratio est,
Cic. Att. 1, 1, 1; so,cujusquemodi, cujusdammodi, cujusmodicumque, cuimodi, cuicuimodi, v. Zumpt, § 678: cujusmodi,
of what sort, Cic. Fam. 15, 20, 3:cujuscemodi,
of what sort soever, id. Inv. 2, 45, 134: hujusmodi, hujuscemodi, of this kind, such:hujusmodi casus,
Caes. B. C. 2, 22:hujuscemodi verba,
Sall. J. 9 fin.:illiusmodi,
of that kind, Cic. Div. in Caecil. 21, 68; so,istiusmodi amicos,
Plaut. Rud. 2, 2, 15.—In gram., a form of a verb, a voice or mood:in verbo fiunt soloecismi per genera, tempora, personas, modos, etc.,
Quint. 1, 5, 41: patiendi modus ( the passive voice)... faciendi modus ( the active voice), id. 9, 3, 7; cf. 1, 6, 26. -
15 реакция нулевого порядка
reazione ad ordine zero [di ordine nullo]Dictionnaire technique russo-italien > реакция нулевого порядка
-
16 объявить
1) ( поставить в известность) dichiarare, annunciare, rendere noto2) ( довести до всеобщего сведения) annunciare, bandire3) ( официальным актом заявить) dichiarare, indire4) ( признать) dichiarare, riconoscere* * *сов.1) В annunciare vt, informare ( qd di qc); proclamare vt; rendere noto / pubblico; dichiarare vt ( огласить); notificare vtобъяви́ть приказ — proclamare l'ordine
объяви́ть об изменении расписания — notificare cambiamenti di orario
объяви́ть конкурс — bandire il concorso
объяви́ть войну кому-л. — dichiarare / proclamare la guerra ( a qd) тж. перен.
2) В ( официально признать) nominare vt, rendere noto (che)объяви́ть собрание открытым — dichiarare aperta la riunione
объяви́ть благодарность кому — citare all'ordine del giorno
•* * *vgener. dare comunicazione, fare conto -
17 сила
ж.1) forza тж. физ. тех.; vigore m ( энергичность); potenza ( мощь); potenzialita f (мощность, энергия); intensita ( интенсивность)умственные силы — ingegno m, forza intellettualeсилы природы — le forze della natura, le forze naturaliсила тяготения / притяжения — gravità / attrazioneсила света / звука — intensitaпроизводительные силы эк. — le forze produttiveизо всех сил, не жалея сил, что есть / было силы разг. — a tutta forza, senza risparmiare le forze; senza risparmioвосстановить силы — rimettersi in forze; riprendere / ricuperare le forzeлишиться сил — perdere le forzeпробовать силы — provare le proprie forzeвыбиться из сил — perdere le forzeэто ему не под силу разг. — ciò supera le sue forze; non è pane per i suoi denti2) юр. ( правомочность) vigore m, validità, efficacia, forzaв силу закона — in forza / virtù della leggeимеющий силу — valido; in vigoreлишить силы (документ, закон) — invalidare vt; infirmare la validità, rendere nullo; annullare vtсила коллектива — autorità del collettivo5) мн. силы воен. forze f plсухопутные силы — esercito m, forze terrestriвоенно-морские силы — forze navali, marina militareвоенно-воздушные силы — forze aeree; Arma Azzurra6) нар.силой, силами — per mezzo (di), attraverso l'azione7) сказ. + Р прост. ( огромное количество) grande quantitàрабочая сила — manodopera m; forzalavoroлошадиная сила тех. — cavallo vapore (HP)нечистая сила — le forze del male, diavolo mв силу (+ Р) — in forza diв силу этого..., в силу чего... — in forza / virtù (di), in conseguenza di ciòв меру сила, по мере сила — secondo le forze / possibilità; per quanto è possibileвойти в силу, взять силу — rinforzarsi, rinvigorire vi (e)• -
18 consisto
cōn-sisto, stitī, ere, sich beistellen, d.i. sich hinstellen, I) im allg., sich hinstellen, hintreten, auftreten, 1) eig.: a) v. Fuße u. v. leb. Wesen, ubi (crus) consistit, calx quoque terram non contingit, Cels. – is qui proxime constiterat, der Zunächststehende, Val. Max.: qui constitit intus, Ov.: c. ex diverso, Quint.: eo loci, ubi etc., Val. Max. – c. ad mensam, Cic.: ad aras, Ov.: ad fores Capitolii, Suet.: ante vestibulum regiae, Curt.: ante oculos (auch bildl.), Ov.: apud ripam, Suet.: circa alqm (von mehreren), Curt.: iuxta alqm, Eutr.: in caelo iuxta solium Iovis, Suet.: inter aves albas (v. Raben), Ov.: post (hinter) alqm, Quint.: supra ripam stagni (v. Vögeln), Ov. – in vinea media, Cic.: in limine domus suae, Curt.: in extrema parte theatri, Val. Max.: pontibus crebris (v. Bienen), Verg.: c. in pedes, auf die F. zu stehen kommen, Sen. ep. 121, 8. – calce aliquem super ipsum os debere consistere, mit dem Hacken müsse einer auf den (ausgetretenen) Knochen treten, Cels. 8, 14. – mit Ang. wie? durch Advv., recte et in loco, Cic.; od. (als wer?) durch Adii., hi proximi constitere, Liv.: ne quem paterentur in circo forove nisi positis lacernis togatum consistere, Suet.: consistens inter fratres medius, Suet. – So nun bes.: α) als Betrachter sich hinstellen, hinzutreten, fert animus propius consistere (bildl. = die Sache näher zu besprechen), Ov. art. am. 3, 467. – β) als Zuhörer in einer Versammlung sich einfinden, tota in illa contione Italia constitit, Cic. Sest. 107. – γ) zu einer Leistung, bes. zum Kampf sich hinstellen, auftreten, sich aufstellen, vom Zitharöden, ut constitit, Suet. Ner. 21 2: v. einem Possenreißer, in scaena vero postquam solus constitit, Phaedr. 5, 5, 13. – v. Redner, c. in communibus suggestis, Cic. Tusc. 5, 29. – Aesopus media subito in turba constitit, Phaedr. 4, 5, 29. – v. Schützen (beim Wettschießen), post acer Mnestheus adducto constitit arcu, Verg. Aen. 5, 507. – vom Faustkämpfer, Athleten, Verg. Aen. 5, 426. Plin. 7, 83: v. Zweikämpfern, c. inter duas acies, Liv. 7, 10, 9: vom Gladiator, cum alqo, Petr. 19, 5 (übtr.). – v. Wächter, Schützer, Verteidiger einer Örtl., sich aufstellen, sich postieren, ante fores curiae, Val. Max.: in porta, Caes.: in ponte sublicio, Val. Max.: pari intervallo, Caes. – bes. als milit. t. t., sich aufstellen zum Kampf, Stellung nehmen, antreten, ne saucio quidem eius loci, ubi constiterat, relinquendi facultas dabatur, Caes.: c. iuxta, Caes.: contra, Caes. – c. ad Alliam, Liv.: circa alqm, Liv.: inter primos, Curt.: sub muro, Caes.: pro castris, Sall.: in sinistro cornu propius montes, Liv.: cum equitibus contra pedites, Curt.: in foro cuneatim, Liv.: in sinistra parte acie (in Schlachtordnung), Caes. – m. in u. Akk., in orbem (in einem Kreis, im Kr.), Caes.: acies quadratum consistit in agmen (in einer viereckigen Marschkolonne), Tibull. – sine ducis opera copiae sic ordinatae consistunt, ut etc., Nep.: proximi cornibus constiterunt regii equites, Liv.: naves profectae ex portu nostris adversae constiterunt, Caes. – δ) als gerichtl. t. t., vor Gericht treten, -erscheinen, als Zeuge, loco testis, Val. Max. 8, 5, 6. – gew. als Kläger = seine Sache vor Gericht führen, rechten, prozessieren,ad horam, Quint.: in iure, ICt.: cum matre, Sen.: cum debitoribus, ICt.: adversus dominos, ICt.; vgl. Oehler Tert. de idol. 13 in.
b) v. lebl. Subjj., und zwar als t. t. des Würfelspiels, v. Wurf, zu stehen kommen = fallen, quadringentis talis centum Venerios non posse casu consistere, Cic. de div. 2, 48.
2) übtr.: a) sich auf jmds. Seite mit seiner Ansicht stellen, jmdm. beitreten, mit jmd. übereinstimmen (Ggstz. dissidere), videsne igitur Zenonem tuum cum Aristone verbis consistere, re dissidere; cum Aristotele et illis re consentire, verbis discrepare, Cic. de fin. 4, 72 zw. – b) mit jmd. sich in Erörterung über etwas einlassen, mit jmd. disputieren, de alqa re, cum alqo de alqa re, adversus alqd, Eccl.; vgl. Oehler Tert. de idol. 13 in.
II) insbes., von der Bewegung aus sich hinstellen = stille stehen, stehen bleiben, A) übh., stille stehen, stehen bleiben, haltmachen (Ggstz. ire, progredi, inambulare, moveri u. dgl.), 1) eig.: a) v. leb. Wesen: consistite! Ov.: ubi ad ipsum veni diverticulum, constiti, Ter.: egressi tecta consistimus, Plin. ep.: ire modo ocius, modo consistere, Hor. – constitit hic, Verg.: c. procul, Ov.: c. non eodem loci prae ardore (v. (Redner), Suet. – u. im Bilde, in hoc igitur campo cum liceat oratori vagari libere atque ubicumque constiterit, consistere in suo, Cic.: ipsa mihi veritas manum iniecit et paulisper consistere et commorari cogit, Cic. – c. ante domum, Ov.: c. citra limen foresque, Ov.: neque is consistens in loco (auf der Stelle), sed inambulans atque ascensu ingrediens arduo, Cic.: iumenta, quae Dareum vehebant, in quadam valle constiterant, Curt.: quocumque constiti loco (wo ich gehe und stehe), ibi cogitationes meas tracto, Sen.: c. limine, Ov. – So nun bes.: α) der Unterhaltung wegen stehen bleiben, consistimus, Hor.: viatores etiam invitos consistere cogunt, Caes. – cum hoc consistit, hunc amplexatur, Cic.: in hoc loco cum altero constitit, Plaut. – β) neugierig, betrachtend, bewundernd, staunend usw. stehen bleiben, prohibitis per militem obviis ac viatoribus respicere usquam vel consistere, Suet.: hanc effigiem eius subinde respicere, sub hac consistere, praeter hanc commeare, Plin. ep.: bestiae saepe immanes cantu flectuntur et consistunt, Cic.: Hypsipyle vacuo consistit in thalamo (vor Verwunderung und Schmerz), Prop. – im Passiv unpers., ista quae spectantur, ad quae consistitur, Sen. – γ) mitten im Tanze stille halten, si ludius constitit aut tibicen repente conticuit, Cic. de har. resp. 23 – δ) als milit. t. t., stille stehen, haltmachen, Rast machen, standhalten, sich setzen, sowohl für kurze Zeit, im Kampfe, auf dem Marsche, auf der Flucht, agmen nec progredi nec consistere audet, Curt.: agmen od. signa consistere iubet, Curt. u. Liv.: nemo consistere audet, Caes.: is locus ubi constitissent, ihr jetziger Lagerplatz, Caes.: constitit nusquam prius, quam ad Vada venit, Brut. in Cic. ep. – c. ad medium fere spatium, Caes.: c. paulum ad Rubiconem, Suet.: ad bivia, Liv.: ante oppidum, Hirt. b. Afr.: prope hostem, Caes.: sub castris Afranii, Caes.: signa consistunt in radicibus collium, Liv.: c. in hac urbe diutius quam usquam, Curt.: in locis superioribus u. bl. locis superioribus, Caes.: consistit a fuga Romana acies, Liv. – als auch auf die Dauer, eine feste Stellung einnehmen, sich festsetzen, cum (Pompeius) constiterit et timere desierit, Balb. in Cic. ep.: ego, ne consistere possit in Italia Antonius, dabo operam, Brut. in Cic. ep.: (Antonius) non mehercules horam constitisset, Planc. in Cic. ep. – ε) als Reisender, Flüchtling an einem Orte haltmachen, anhalten, sich aufhalten, v. Seefahrern auch = wo sich vor Anker legen, wo anlegen, sowohl augenblicklich, plura scribam ad te cum constitero; nunc eram plane in medio mari, Cic.: in quibus (oppidis) consistere praetores et conventum agere solebant, Cic.: c. unum diem Veliae, Cic.: Romae vix triduum, Cic.: ad ancoram unā nocte, Cic.: contra Lissum in ancoris (v. Schiffen), Caes.: in portu (v. Schiffen), Liv. – als auch auf die Dauer sich wo aufhalten, sich niederlassen, sich ansässig machen, hic, Sen.: in agris Cadurcorum, Hirt. b. G.: in Aonia, Ov.: in ea sede, Curt.: nec tamen hāc profugum consistere Pelea terrā fata sinunt, Ov. – v. den in einer Provinz sich aufhaltenden, ansässigen röm. Bürgern, ibi negotiandi causā, Caes.: Uticae, Val. Max. – ζ) als Verkäufer wo seinen Stand haben, ausstehen, feil haben, ede, ubi consistas, Iuven. 3, 296: c. in taberna, Varr. LL. 5, 5; in schola, sub theatro Aug. Pompeiano, Corp. inscr. Lat. 6, 9404. – η) als Kollegium wo zusammentreten, in Palatio, Corp. inscr. Lat. 6, 8750: Arelicae, ibid. 5, 4017: Clastidi, ibid. 5, 7357. Vgl. Mommsen im Hermes 7, 309 f.
b) von lebl. Subjj.: vel concĭdat omne caelum omnisque natura (N. = Schöpfung) consistat necesse est, Cic.: oculus consistit (Ggstz. huc illucve sine ratione movetur), Cels.: Ixionii vento (durch den W. = durch den Stillstand des W.) rota constitit orbis, Verg.: inanes nuces in summo umore consistere (sich halten, verbleiben) et plenas integro fructu ad ima deferri, Petr.: illic et nebulas, illic consistere nubes iussit, sich lagern, Ov. – So nun bes.: α) v. Flüssigkeiten, stillstehen (Ggstz. fluere, profluere, manare), ut, si pluerit, non consistat aqua, Varr.: quin rapidum placidis etiam mare constitit undis, Tibull.: ter frigore constitit Ister, Ov.: v. Blut usw., tandem constitit sanguis, Curt.: neque sanguis ullo potis est pacto profluens consistere, Enn. tr. fr. – v. Most, sich setzen, cum iam perfecte mustum deferbuit et constitit, Col. 12, 21, 3. – u. als mediz. t. t., Konsistenz gewinnen, album ex ovo cnm rosa (Rosenöl) mixtum, adiecto, quo facilius consistat, contritae rosae pulvere, Cels. 4, 27 (20), 1. p. 154, 2 D. – β) v. Magen, Unterleib, von der Ausleerung nach oben od. unten (vom Erbrechen od. Durchfall nachlassen, sich beruhigen, stehen (als mediz. t. t.), stomachus od. ventriculus consistit, Cels.: alvus consistit, Cels. – u. v. den Absonderungen nach oben u. unten selbst, stehen, pituitae cursus (Schleimabsonderung) consistit, Cels.: tanta me διάῤῥοια arripuit, ut hodie primum videatur posse consistere, Cic.
2) übtr.: a) v. Pers.u. personif. Lebl., α) stehen bleiben, αα) in der Rede bei einem Punkte stehen bleiben, verweilen, um ihn näher zu besprechen, quoniam ille hic constitit paulisper, mihi quoque necesse est paulum commorari, Cic.: ipsa mihi veritas manum iniecit et paulisper consistere et commorari coëgit, Cic. – m. in u. Abl., in uno nomine, Cic.: in singulis, Cic. – ββ) innerhalb der Grenzen eines Faches, einer Methode stehen bleiben, sich halten, m. intra u. Akk., intra professionem suam, Cels.: u. Passiv unpers., intra quietem et unctionem et cibum consistendum est, Cels. – u. übh. innerhalb einer Grenze bei etw. stehen bleiben, es bei etw. bewenden lassen, maledictum, quod intra verba constitit, Ps. Quint. decl. 279. – u. in einem Stande verbleiben, m. in u. Abl., seu fortunā seu voluntate in equestri ordine usque ad Augusti patrem, Suet. Aug. 2, 2. – β) bestehen = existieren, sine agri cultoribus nec consistere mortales nec ali posse manifestum est, Col. 1. praef. 6.
b) von Zuständen, α) stille stehen übh., teils = weder zu-, noch abnehmen, einen Stillstand eintreten lassen, im Stillstand begriffen sein (Ggstz. augeri, increscere od. decedere, minui), cum febris augeatur, consistat, decedat, Cels.: morbus increscit, consistit, minuitur, Cels. – teils = zum Stillstand kommen, stocken, nachlassen, aufhören, si infinitus forensium rerum labor... aetatis flexu constitisset, Cic.: quā novā re oblatā omnis administratio belli consistit, Caes.: cum ad Trebiam terrestre constitisset bellum, Liv. (vgl. Drak. Liv. 35, 4, 1. Fabri Liv. 21, 49, 1): consistere usura debuit, quae erat in edicto meo, die in m. E. erlaubte Verzinsung mußte aufhören, Cic.: infracta constitit ira, Ov. (s. Bach Ov. met. 6, 627). – β) wo seinen Sitz nehmen, Platz greifen, αα) v. körperl. Übeln, teils übh. wo seinen Sitz nehmen od. haben, morbus consistit in toto corpore od. intra intestina, Cels.: maximi dolores in macerrimis consistunt corporis partibus, Sen.: si (erysipelas) circa cervicem aut caput constitit, Cels. – teils (wie καθίστημι) anhalten, fortdauern, Konsistenz gewinnen, sich festsetzen, si nihilo magis malum constitit, Cels.: dolor constitit cum furore, Scrib. – ββ) v. andern Zuständen, wo Platz greifen, stattfinden, teils = wo zur Anwendung und Geltung kommen, ut unde culpa orta esset, ibi poena consisteret, Liv.: in quo (viro) non modo culpa nulla, sed ne suspicio quidem potuit consistere, Cic.: non in te quoque constitit idem exitus, Ov.: si putabit posse omnia penes unum consistere (könne in der Hand einer Person in Anwendung kommen = sei in einer Person vereinbar), Cornif. rhet.: omni tempore summa studia officii inter nos constiterunt, Cic.: quaestio consistit inter utile atque honestum od. circa res personasque, Quint.: sunt certi denique fines, quos ultra citraque nequit consistere rectum, Hor. – teils = auf etw. beruhen, in etw. bestehen, in etw. seinen Grund haben, auf etw. sich gründen, maior pars victus eorum in lacte, caseo, carne consistit, Caes.: vita omnis in venationibus atque in studiis rei militaris consistit, Caes.: omnium superiorum dimicationum fructum in eo die atque hora consistere, Caes.: cum omnibus Gallicis navibus spes in velis armamentisque consisteret, Caes.: in interitu tuo salus et vita optimi cuiusque, libertas populi Romani dignitasque consistit, Cic.: causa perniciosissimi belli in persona tua constitit, Cic.: ea, in quibus vita beata consistit, Cic. – m. bl. Abl., ita exiguo tempore magnoque casu totius exercitus salus constitit, Caes. – mit ex u. Abl., reliquae (legiones) ex fugitivis consistebant, Auct. b. Hisp.
B) prägn., zum festen Stande kommen, festen Füß fassen, sich auf den Füßen halten (Ggstz. cadere u. dgl.), 1) eig.: a) v. Pers., si prohibent consistere vires, Ov. met. 7, 573. – ita alte, ut consistere homo ipse non possit, Cels. 8, 15. p. 356, 16 D. – im Kampfe, α) v. Faustkämpfer, Ringer (Ggstz. de gradu deici, cadere), minimeque in lubrico versabitur et, si semel constiterit, numquam cadet (im Bilde v. Redner), Cic.: nec tamen tradidisti te, sed subsiluisti et acrior constitisti (im Bilde von dem, der mit dem Geschicke kämpft), Sen.: attolle animum, adversus formidata consiste, Sen. – β) als milit. t. t. v. Soldaten, in muro, Caes.: in fluctibus, in arido, Caes.: pro opere, Sall. – u. im Bilde (vom Redner), confiteor... me consistere in meo praesidio sic, ut non fugiendi hostis, sed capiendi loci causā cessisse videar, Cic. de or. 2, 294.
b) v. lebl. Subjj. Halt gewinnen, quales cum vertice celso aëriae quercus... constiterunt, festgewurzelt dastehen, Verg. Aen. 3, 681. – und (im Bilde), nullo in loco, nulla in persona stabilibus nixa radicibus consistunt, fesseln sich bleibend an keinen Ort, an keine Person, Val. Max. 6, 9. ext. 7.
2) übtr., gleichs. festen Fuß fassen, certa aliqua in sententia, einen bestimmten, festen Entschluß fassen, Cic.: consistit consilium, der Entschluß steht fest, Cic. – So nun bes.: a) im gerichtl. Kampfe, festen od. sichern Stand gewinnen, seinen Platz od. sich behaupten, sich halten, bestehen (Ggstz. cadere, concĭdere, de gradu deici), vom Redner, in hac causa, Cic.: in forensibus causis praeclare, Cic.: contra vos in contione, Cic.: c. in dicendo (seine Rede durchführen), Cic.: Passiv unpers., aut ita consistendum est, ut etc., man muß sich so festsetzen (darauf bestehen), daß usw., Cic. – v. Beklagten, spes est et hunc miserum... aliquando tandem posse consistere, Cic.: verbo quidem me superabis ipso iudice, re autem ne consistes quidem ullo iudice, Cic.: Pisonem consulem nulla in re consistere umquam sum passus, Cic. – v. Prozesse selbst, quia magistratus aliquis reperiebatur, apud quem Alfeni causa consisteret, Cic. Quinct. 71. – b) in Stimme, Gesicht od. Gemüt Fassung (Ruhe) gewinnen od. behalten, sich fassen, sich sammeln, v. Pers., neque mente nec linguā neque ore c., Cic.: u. so c. mente, Cic.: tranquillo animo, quietā mente, Fassung u. Ruhe des Gemüts, des Geistes gewinnen, Cic. – v. der Stimme usw. selbst, neque mens neque vox neque lingua consistit, Cic.: religiones violatae... consistere eius animum sine furore atque amentia non sinunt, Cic.: neque enim patrius consistere mentem passus amor, ihm läßt Vaterliebe nicht ruhig das Herz, Verg. – c) in der öffentlichen Meinung festen Fuß fassen, sich behaupten, Geltung gewinnen, vix singulis aetatibus binos oratores laudabiles constitisse, Cic. Brut. 333. – / consistere mit Akk. ist überall unsichere Lesart; vgl. Lachm. Lucr. 6, 11. Gronov Liv. 27, 17, 11.
-
19 decipio
dē-cipio, cēpī, ceptum, ere (de u. capio), eig. wegfangen; dah. übtr. = berücken, betören, blenden, durch Vorspiegelungen hintergehen, durch den Schein betrügen, täuschen, irre leiten, I) im allg.: a) v. pers. Subjj.: α) pers. Objj.: novem homines honestissimos induxit, decepit, destituit, Cic.: quid nos decipimus? Sen.: d. ianitores, Suet.: d. alqm probe, Plaut.: labi, errare, nescire, decipi et malum et turpe ducimus, Cic.: decipi non posse, Nep. – m. Abl. wodurch? lenonem foveā, Plaut.: alqm inanibus promissis, Iustin. – m. per u. Akk., per dolum decipisti, Paul. ex Fest. 107, 10: bes. im Passiv (s. Drak. Liv. 1, 9, 13), per fidem sum deceptus, Plaut.: deceptus per colloquium, Caes., per auctoritatem alcis, Caes., per fas ac fidem, Liv. – m. in u. Abl., in quibus, ut erraverim, legentes tamen non decepi, Quint.: neque deceptus est in eo (darin), Plaut.: iam semel in prima spe decepti, Liv. – β) unpers. Objj.: exspectationes, Cic. u. Quint.: custodiam pastoris facile, Col. – m. Abl. wodurch? oculos hāc aegide (v. Amor), Ov.: quo opinio decipitur, Quint. – b) v. unpers. Subjj.: α) pers. Objj.: illa ἀμφιβολία, quae Croesum decepit, vel Chrysippum potuisset fallere, Cic.: nisi forte me communis φιλαυτία decipit, Cic.: ut nos fortuna decipere non possit, adiuvare possit, Quint.: at ego (scio) qui speraverint spem decepisse multos, Plaut. – im Passiv m. Abl. des unpers. Subj., deceptus ordine atque vestitu, Nep.: deceptus nocte, Quint.: decipi viā, den Weg verfehlen, Liv.: decipi amore, Plin. ep.: deceptus dolo, Cic.: decipi u. deceptus fraude, Eutr. u. Suet.: deceptus insidiis Hannibalis, Aur. Vict.: deceptus spe affinitatis, Suet.: postquam primus amor deceptam morte fefellit, seit mich die erste Liebe täuschte (in meiner Erwartung auf eine dauernde Verbindung), indem ich durch den Tod (des Sychäus) betrogen und beraubt wurde, Verg. Aen. 4, 17: eo deceptum, quod etc., er habe sich dadurch irre leiten lassen, daß er usw., Caes. b. G. 1, 14, 2. – m. in u. Abl., cogitata dicebat ita, ut in nullo umquam verbo eum memoria deceperit, Sen. contr. 1. praef. § 18. – β) unpers. Objj.: atque oculos idem, qui decipit, incitat error, Ov.: iudicium tamen hic nostrum non decipit error, Ov. – m. Abl. wodurch? me cum ingenita caritas liberûm, tum specimen istud virtutis deceptum vanā imagine decoris in te movet, Liv. – II) insbes.: 1) jmds. Anblick od. Kenntnis täuschen = jmdm. entgehen, von unpers. Subjj., id tantum hostium, quod ex adverso erat, conspexit; ab tergo et super caput decepere insidiae, Liv. 22, 4. § 4: amatorem quod amicae turpia decipiunt caecum vitia, Hor. sat. 1, 3, 38 sq. – 2) eine Zeit od. eine Beschwerde täuschen = sich vertreiben, unbemerkt hinbringen, vergessen machen, sic tamen absumo decipioque diem, Ov.: sic ubi deceptae pars est mihi maxima noctis acta, Ov.: cantantis pariter, pariter data pensa trahentis fallitur ancillae decipiturque labor, Ov. – im Passiv m. Abl. wodurch? u. m. Genet. wessen? dulci laborum decipi sono, seine Plagen vergessen (griech. επιλανθάνεσθαι πόνων), Hor. carm. 2, 13, 38.
-
20 modo
modo, Adv. (modus), gleichs. mit Maßen, I) einen Begriff od. eine Behauptung gleichs. auf ein Maß (wie tantum auf einen Grad) beschränkend, über das nicht hinauszugehen ist, nur, bloß, allein, A) im allg.: nam circi modo spectaculum fuerat, Liv.: quae secundis rebus delectationem modo habere videbantur, nunc vero etiam salutem, Cic.: laudibus m. prosequentes virum, Liv. – quod dixerit solere modo, non etiam oportere, Cic. – bei Begriffen der Zahl u. Größe, semel modo, Plaut.: uni modo gessi morem, Plaut.: ut unum m. sensibus falsum videatur, Cic.: qui tres modo primas esse partes volunt, Quint.: id modo (nur dies, nur das eine) simul orant ac monent, ut etc., Liv.: quod sine ulla dubitatione, si Pompeius paulum modo ostenderit sibi placere, faciet, Cic.: u. so per pauxillum m., Plaut.: parva m. causa, Caes. – in negativen Sätzen, auf ein bestimmtes, wenn auch nur geringes Maß zurückführend, auch nur, illi impetum modo ferre (auch nur aushalten) non potuerunt, Caes.: nemo eorum progredi modo extra agmen audeat, Caes.: ne parvum modo detrimentum... accĭderet, Caes. – den Begriff auf sich selbst beschränkend, allein, tanta repente caelo missa vis aquae dicitur, ut ea modo exercitui satis superque foret, Sall.: ipsi modo eminus sauciabantur, Sall.: oppido modo potiti; praeda omnis ab perfugis corrupta, Sall.
B) insbes.: 1) bei Wünschen u. Aufforderungen, nur, vos modo proposito faveatis, Tibull.: liceat modo, Ov.: ne perpauxillum modo, daß es nur nicht gar zu wenig ist, Plaut. – veniat modo, nur immerhin, Cic. – modo fac, ut illum serves, Plaut.: modo fac, ne quid aliud cures hoc tempore, nisi ut quam commodissime convalescas, Cic. – u. so beim Imperat. = nur, doch nur, doch, sequere hac modo, Plaut.: sedete hic modo, Plaut.: vide modo; etiam atque etiam considera, Cic.: im Unwillen, i modo, quin tu i modo, Plaut.: tace modo, Plaut.
2) in Bedingungssätzen: a) modo ut od. bl. modo m. Konj. (vgl. dummodo) = nur vorausgesetzt, daß usw., gesetzt nur, daß usw., auch wofern nur, wenn nur, scies, modo ut tacere possis, Ter.: concede, ut impune emerit, modo ut bonā ratione emerit, Cic. – quos, valetudo modo bona sit, tenuitas ipsa delectat, Cic.: modo Iuppiter adsit, tertia lux classem Cretaeis sistet in oris, Verg. – ebenso modo ne m. Konj., nur vorausgesetzt, daß nicht, gesetzt nur, daß nicht, wofern od. wenn nur nicht, Tertia aderit, modo ne Publius rogatus sit, Cic.: declinandum sit de via; modo ne summa turpitudo sequatur, Cic. – dah. in abgekürzten Sätzen, videtur opprimi posse, modo ut urbe salvā, Cic. – bonis viris faciendum est, modo pro facultatibus, Cic.: veniam, quo vocas, modo adiutore te, Cic.: quam plurimis, modo dignis, se utilem praebeat, Cic.: decerne, modo recte, Cic.: utinam posset aliquā ratione hoc crimen quamvis falsa, modo (wenigstens doch) humana atque usitata defendere, Cic. – b) bei Relativen, α) m. Konjunktiv = vorausgesetzt, daß nur usw., servus nemo, qui modo tolerabili condicione sit servitutis, qui non etc., Cic.: quis est omnium, qui modo cum Musis habeat aliquod commercium, qui etc., Cic.: primi, quā modo praeirent duces,... tamen signa sequebantur, vorausgesetzt, daß daselbst usw., Liv.; vgl. Fabri Sall. Cat. 39, 6 u. Liv. 22, 2, 5. – β) m. Indikativ = nur einigermaßen, nur irgend, nur wenigstens, nihil eorum, quod modo probabile fuit, omittendo, Quint.: omnis species, quae modo recta est, Quint. – c) si modo, wenn nur, wenn anders, tu scis (si modo meministi) me tibidi xisse, Cic.: contudi animum et fortasse vici, si modo permansero, Cic. – poet. m. Konjunktiv, Prop. 1, 18, 4. – d) modo si = dummodo, wenn nur, wofern nur, persequar inferius, modo si licet ordine ferri, posse etc., Ov. trist. 2, 263; u. so öfter bei ICt.
3) modo non, wie μόνον ουχί (eig. nur nicht ganz, d.i.) beinahe, modo non montes auri pollicens, Ter. Phorm. 68: u. so bei Val. Max. 8, 11. ext. 7.
4) in negativen Sätzen in den Verbdgg. non modo u. non modo non... sed u. dgl.: a) non modo = ου δή που, nicht etwa, nicht eben, nicht etwa bloß, in den Verbdgg. non modo... sed (verum), nicht etwa (nicht eben, nicht etwa bloß)... sondern, sondern sogar (selbst) od. sondern schon; non modo... sed etiam od. verum etiam, nicht etwa (nicht eben, nicht etwa bloß)... sondern auch, sondern sogar (od. selbst) auch; non modo... sed (verum) ne... quidem, nicht etwa usw.... sondern (selbst) nicht einmal; non modo... sed vix, nicht etwa usw...., sondern (sogar, selbst) kaum, non m. plura, sed pauciora, Cic.: num me fefellit non m. res tanta... verum dies? Cic.: haec non m. parum commode, sed etiam turpiter dicta esse, Cic.: illum non m. favisse, sed et tantam illi pecuniam dedisse, Cic.: non m. timet, verum etiam fert, Cic. – non m. facere, sed ne cogitare quidem audebit, Cic.: itaque mihi venire in mentem nihil potest, non m. quid sperem, sed vix iam audeam optare, Cic. – ebenso mit Auslassung der Adversativpartikel, non modo... etiam (et); non modo... ne... quidem, zB. non m. apud illos homines, etiam secutis temporibus iactata, Tac.: non Samnium m., et Campanum Calenumque et Falernum agros pervastatos esse, Liv.: ut non m. nobis, ne posteris quidem timenda nostris esset, Liv. – u. umgekehrt non modo als zweites Glied, dem das stärkere vorangeht, geschweige denn, viel weniger, quos clientes nemo habere velit, non modo eorum cliens esse, Cic.: cum secundas etiam res nostras, non m. adversas pertimescebam, Cic.: ne sues quidem id velint, non m. ipse, Cic.: reliqui arborum fructus vix specie figurāve, non modo saporibus enumerari queunt, Plin.
b) non modo non... sed, sed potius od. sed etiam, nicht nur nicht... sondern (sondern vielmehr), sondern sogar (selbst); non modo non... sed ne... quidem, nicht nur nicht... sondern nicht einmal, sondern selbst nicht, ut non m. a mente non deserar, sed id ipsum doleam, me etc., Cic.: non m. id virtutis non est, sed est potius immanitatis, Cic.: dies non m. non levat hunc luctum, sed etiam auget, Cic.: non m. tibi non irascor, sed ne reprehendo quidem tuum factum, Cic. – die zweite Negation zuw. in einem negativen Pronomen enthalten, qui se opponat periculis, non m. nullo proposito praemio, sed etiam interdicto, Cic.: nunc non modo agendi rationem nullam habeo, sed ne cogitandi quidem, Cic.: u. so non m. nihil... sed etiam, Cic.: non m. nemo, non m. numquam... sed ne... quidem, Cic.; vgl. non m. alius quisquam... sed etiam, Cic.: non m. ulla in domo, sed nulla in gente, Cic.
II) übtr., von der Zeit: A) zur Beschränkung der Zeit auf den der Gegenwart des Sprechenden unmittelbar vorgehenden od. folgenden Zeitpunkt, eben, gerade, griech. ἄρτι, a) in bezug auf die Gegenwart, eben gerade, jetzt eben, soeben, eben erst, fast im Augenblick, modo intro devortor domum, Plaut.: intro modo ivi, Ter.: modo dolores occipiunt primulum, Ter.: La. Advenis modo? Pa. Admodum (alleweile), Ter.: peccare fuisset ante satis penitus modo nunc genus omne perosos femineum, Verg. Aen. 9, 140. – dafür bestimmter modo iam, Tibull. 1, 1, 25: tam modo, alleweile, Plaut. trin. 609. – b) in bezug auf die fernere Vergangenheit, nur eben, eben erst, eben noch, Ph. Quando? Do. Hodie. Ph. Quamdudum? Do. Modo, Plaut. – quid dico nuper? immo vero modo ac paulo ante, Cic. – qui nunc primum te advenisse dicas, modo qui hinc abieris, Plaut.: u. so nunc... modo oft bei Cic. – modo (eben noch) egens, repente dives, Cic. – m. folg. tunc, Tac. – doppelt, modo modo, (= noch kürzlich), Sen. de brev. vit. 18, 5 u. ad Helv. 2, 5. – auch zur Andeutung in nächste Vergangenheit gerückter fernerer Zeitpunkte, modo hoc malum in hanc rem publicam invasit, vor nicht eben langer, nicht geraumer Zeit (d.i. vor 70 Jahren), Cic. de off. 2, 75: si hodie bella sint, quale Gallicum modo (vor 22 Jahren), Liv. 6, 40, 17: u. so Cic. de div. 1, 99 (vor 46 Jahren). Liv. 22, 14, 13 (vor 25 Jahren), s. dazu die Auslgg. – c) in bezug auf die fernere Zukunft, eben, gleich nachher, domum modo ibo, Ter.: cum negaret... modo diceret, Liv.: nuper erat genitus, modo formosissimus infans, Ov.
B) bei Einteilungen usw.: 1) modo... modo, bald... bald, modo ait, modo negat, Cic. – et modo... et modo, Prop. – modo öfter wiederholt, modo subacti, modo domiti, modo multati, Cic. – statt des zweiten modo auch nunc u. dgl., wie modo... nunc, Liv., Ov. u.a. – modo... interdum, Sall. u. Hor., interdum... modo, Hor.: modo... interdum... nunc... nunc, Ov. – modo... aliquando, Tac. – modo... nonnumquam, Suet.: modo... modo... nonnumquam, Suet. – modo... saepe, Hor., modo... saepe... interdum, Hor.: modo... modo... saepe, Sall.: modo... nunc... modo... saepe... saepe, Ov.: modo... modo... nunc... nunc... saepe... saepe u. saepe... saepe... interdum... interdum, Ov. – modo... rursus, Prop.
2) modo... tum, erst... dann; einmal... dann, sol modo accedens, tum etiam recedens, Cic. – u. so modo... deinde, Sall. – modo... paulo post, Val. Max. – modo... modo, erst... dann, Plin.: u. so modo... postremum, Tac. – modo... vicissim, Cic.
/ Bei Dichtern auch mŏdō gemessen, s. Lachmann Lucr. 2, 1135. p. 140 sq. L. Müller de re metr. p. 334.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
sans — Sans, Sine. Sans cela, Alioquin, Caeteroquin, Alias. Sans toy, Absque te. Sans cause, Ob nullam noxiam. Non sans cause, Non abs re. Sans fin, In infinitum. Sans peine ou difficulté, Nullo negotio. Sans courroux, Per pacem. Sans division, Pro… … Thresor de la langue françoyse
CHYDAEAE — Graece χυμαῖοι, apud Plinium et Dioscoridem, palmulae dictar sunt mitionres, quae maturae sunt, quasi tum viliores, quod vox Graecis notat, vide Plinium, l. 14. c. 16. de Vinorum generibus, et Dioscoridem, ubi de vino palmeo loquens, λαβὼν,… … Hofmann J. Lexicon universale
DIOCLES — I. DIOCLES Agitator celebris, in vett. Inscr. in qua trigatum, in curuli certamine, mentionem factam, observat idem Auctor Ibid p, 100. Item nomen servi, qui poftmodum Imp. factus. Diocletiznus, voluit appellari. Vide hîc infra in voce, Valerius … Hofmann J. Lexicon universale
IDICTA — Iurisconsultis Anglis, dicitur a natura stultus, qui numerare non potest 20. denarios, et patris matrisque nomina ignorat, vel quam aetatem habeat, et similia: eiusmodi enirn homines rebus suis superesse non possunt. Verum si non adeo ingenio… … Hofmann J. Lexicon universale
PALATINUS Mons Romae — inhabitatus longô tempore ante urbem conditam a Valentiâ Itali filiâ, inde ab Euandro, qui et arcem in eo constituit. Idem inter septem colles praecipuus, ideoque celebris prae reliquis, varias sui nominis causas habet apud auctores bonos. Nam et … Hofmann J. Lexicon universale
TULDUM — vox Tacticis Graecis cimiti aevi familiaris, idem iis notat, quod Latinis vasa, impedimenta, Graecis veteribus ὐποοκευή, In Lexico Graeco MS. apud Car. du Fresne τοῦλδον τὰ σαγμάρια, quod a Francis eos hausisse, t???dis et tauldis vel taudis… … Hofmann J. Lexicon universale
arroy — Arroy, m. acut. Signifie equippage, assortiment, et aussi ordre, ou plustost ordonnance militaire. Ainsi dit on, Le Roy vient en bel arroy, c. en bel equippage, bien pourveu et assorty de ce qu il falloit. Ou bien, en belle ordonnance militaire,… … Thresor de la langue françoyse
RYSVICUM i. e. RYSWYK — RYSVICUM, i. e. RYSWYK pagus celebris, et peramoenus Hollandiae, suburbanus Hagae Comitum, Potentissimi, Augustissimi, Felicissini, Serenissimi VILHELMI III. Magnae Britanniae Regis, Castro sumptuosissimo, magnificentissimo nobilitatus; in cuius… … Hofmann J. Lexicon universale
Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire A B … … Wikipédia en Français
ORDO — I. ORDO a serie differt; quia ille digestio est, quâ suô locô quidque collocatur: haec vero continua quaedam progressio atque contextus continuus. Et quidem Ordinem in deferendis Magistratibus Romani exacte olim observârunt, ab inferiore ad… … Hofmann J. Lexicon universale
SERVI — vetustum nomen, et a Noahi usque temporibus deductum, sacra Biblia testantur, Gen. c. 9. v. 25. Maledictus Chanaan, servus servorum erit, fratribus suis. Quod expressit eleganter Alcimus Avitus l. 4. Primum inde repertium Servitii nomen: cuncti… … Hofmann J. Lexicon universale